hợp thành, vì vô thường là bản chất của hành cho nên từ các quan
hệ trong đời sống tinh thần (quan hệ vợ chồng, bạn bè, con cái) cho
đến thế giới vật chất của vũ trụ, thiên hà, trái đất, sông núi đến nhà
cửa và các tiện nghi như xe hơi, tủ lạnh, TV, điện thoại,... đều luôn
luôn thay đổi, biến chuyển, tàn tạ, hư hao rồi trở thành vô dụng, hay
bị hủy diệt. “Cái này sinh, cái kia sinh, cái này diệt cái kia diệt”. Cái
này làm tiền đề cho cái kia trong một sự liên kết, phụ thuộc vào nhau
để tồn tại (inter-dependency, inter-connected). Đó là một nguyên lý.
Hệ quả rút ra là do sự vật là tổng hợp của “trùng trùng duyên
khởi,” vô cùng tận của bao nhiêu yếu tố kết thành, cho nên cũng
chẳng bao giờ có chỉ một hay vài nguyên nhân để giải thích được cho
một sự việc, sự việc xảy luôn luôn là kết quả của rất nhiều nguyên
nhân, có những nguyên nhân thấy được và những nguyên nhân
chưa hay không thấy được.
Chúng ta đã biết bao nhiêu lần lầm lẫn về nguyên nhân. Ngay
những phát hiện trong nghiên cứu khoa học, đã có cái này lại phủ
định cái kia, đúng hôm nay trở thành sai ngày mai, bởi vì nhận thức
được thế giới vẫn còn là câu đố cho loài người, nên việc giải thích
thế giới cũng là như vậy. Biết vậy, nhưng chúng ta không ngừng cố
gắng để tìm lời giải đáp cho câu hỏi, nhất là khi có những biến cố
bất hạnh xảy ra. Do đó trở lại câu hỏi ban đầu, để tránh đưa ra một
câu trả lời quá tổng quát tôi cố gắng để tổng kết những góp nhặt với
hiểu biết hạn hẹp về các kinh điển, chủ yếu là của Phật Giáo Nguyên
Thuỷ, là những bộ kinh sớm nhất của đạo Phật, để giải thích những
gì xảy đến cho một con người. Tôi không thể và không nhằm mục
đích giải thích cho trường hợp của Mẹ Tim nhưng chỉ muốn cung
cấp một vài điều tìm thấy trong kinh điển để mỗi người trong chúng
ta tự tìm hiểu và suy nghĩ thêm.
Biết rằng sự việc xảy ra là do trùng trùng duyên khởi, theo lý vô
thường mà nhân duyên là cốt lõi của sự việc đến, đi, thành, bại, hợp,
tan, nhưng đối với con người nhất là những bất hạnh trong đời,
chúng ta có thể đưa ra các nguyên nhân chính để giải thích tại sao
sự việc đã xảy ra.
Theo đạo Phật, có năm nguyên nhân chính ảnh hưởng đến cuộc
sống của mỗi một chúng ta:
Trước tiên, là do các hiện tượng tự nhiên trong vũ trụ. Đạo Phật