Między wizją a zaniechaniem. Chodnikowe refleksje nad miejskością Iławy. 79
nie II wojna światowa, pozostaje jednak faktem, że założenia planistyczne z 1926 roku do dziś
dnia pozostają bardzo przemyślanymi i godnymi uwagi koncepcjami.
Zniszczona i zrujnowana wydarzeniami wojennymi Iława poddawana była rozmaitym eks-
perymentom planistycznym w duchu zacierania śladów niemieckości i budowania socjalistycznej
świetlanej przyszłości. Nie można negować faktu, że w działania te angażowani byli dobrze przy-
gotowani zawodowo architekci i urbaniści, którzy przedkładali decydentom ciekawe rozwiązania,
ale koncepcje ich niweczyli najczęściej ideolodzy nowego porządku. I duch tej ideologii trwale
odcisnął swe nieodwracalne piętno na przestrzeni miejskiej Iławy.
- Wizje, zaniechania i możliwości
W sposób szczegółowy, kompetentny i wyczerpujący działania miastotwórcze prowadzone
w Iławie po 1945 roku opisał Mieczysław Hoffmann w tekście „Rozwój przestrzenny Iławy
(w latach 1945–1996)”, zawartym w monograficznej publikacji z 1999 roku [Achremczyk (red.)
1999: 205–247]. Zainteresowanych pozostaje jedynie odesłać do tego artykułu, bo powielanie
w tym miejscu jego treści byłoby wtórne.^1
Lektura opracowania przygotowanego przez człowieka, który przez wiele lat był mocno
zaangażowanym w rozwój Iławy architektem miejskim, pokazuje na jak poważne przeszkody,
nie tylko natury finansowej, natrafiali urbaniści, których zapraszał do współpracy M. Hoffmann.
Nie wdając się w wyliczanie kolejnych utrudnień i komplikacji, warto w tym miejscu wy-
eksponować jedną koncepcję,
której potencjały i założenia
urbanistyczne – choć w ogra-
niczonym zakresie – są nadal
możliwe do wykorzystania.
W latach 1968–1974 po-
wstał projekt Centrum Im-
prezowego, które miało być
zrealizowane w dolinie między
obecnymi ulicami Wojska Pol-
skiego, Sobieskiego i Koperni-
ka, poniżej budynków Urzędu
Gminy i Prokuratury Rejono-
wej (por. ryc. 6).
Założenia tego projektu,
mocno rozbuchanego i prze-
skalowanego, odpowiadające-
go duchowi czasów Gomuł-
kowskich, miały w swojej idei
dobre urbanistyczne przesłanie
(^1) Ciekawym i krytycznym, bo napisanym z pozycji zewnętrznej, opisem procesów urbanistycznych w Iławie po 1945 r., jest
tekst autorstwa Rafała Nadolnego „Problemy urbanistyczne miasta po 1945 r.” [Żuchowski (red.) 1995: 64–95]
Ryc. 6. Koncepcja tzw. centrum imprezowego opracowana przez
R. Nadolnego (źródło: Żuchowski (red.) 1995: 89)