Filozofların felsefe yapmada üç temel amaçları vardır. a- Var olan olgu, obje ve
olayı tanımak ve tanımlamak. b- Düşünme işlemi yaparak aklın mevcut çapını
genişletmek. c- Aklın çapını genişleterek var olmayan olgu, obje ve olay
yaratmaktır.
Sistemli Düşünmenin Aşamaları
1-Temel Öncül Belirlemek
Sistemli düşünmenin birinci aşaması, temel öncül belirlemektir.
Öncül/Premise
Bir çıkarımı oluşturan iddiadır.
Temel öncül
Üzerinde felsefe yapılacak konunun ana temasıdır. Mesela, “düşünüyorum, o
halde varım.”
Filozof, felsefi argümanını üzerinde bina edeceği öncelikle bir temel öncül ortaya
koyar.
Önerme/kaziyye/proposal
Öne sürülen iddiaları destekleyen fikirdir.
Önermeler, temel öncülün temellendirmeleri ve gerekçeleridirler.
Bir cümlenin önerme olabilmesi için doğru ya da yanlış kesin bir hüküm bildirmesi
gerekir. Mesela, “insan iyidir.” Emir, soru ve ünlem cümlesi olamaz. Mesela, “öyle
olabilir mi?”
2- Argüman İnşa Etmek
Argüman, temel öncülü temellendiren gerekçe önermelerle inşa edilir. Böylece
filozof, bu temel öncülünü nasıl kavradığını ortaya koyar. Temel öncülde geçen
insan, kategorilerin ve kavramlarının ne olduğunu bilimsel ve felsefi olarak bilmek
gerekir.
Temel öncülü ile argümanı arasında tutarlı ilişki kurar. Kurduğu bu tutarlı ilişkiyi
kavramsallaştırır. Bu nedenle kavramsal düşünmeyi ve felsefi kavramları
öğrenmek gerekir.
Mesela filozofun, üzerinde felsefe yaptığı konusu dil ise, insanın dil ile olan
ilişkisini sorgular. İnsana ve dile anlam yüklemeye çalışır. Aralarındaki
bağlantıları tespit eder. Bu alanda felsefe yapmış olan önceki filozofların
felsefelerini öğrenir.
3- Soncul, Çıkarsama Yapmak (Inference)
Kendisinin bir ya da daha çok yargıya varma sürecidir. Böylece çözümleme
yaparak kendi soncullarını içeren çıkarsamalar ortaya koyar. Nihai kavramına ve
paradigmasına ulaşır. Mesela, “Bütün insanlar ölümlüdür” önermesinden, “Ben bir
insanım, o halde ben de ölümlüyüm” sonucunu, akıl yürütmekle düşünerek
çıkarmak bir soncul çıkarsamasıdır.
DÜŞÜNMENİN YARARLARI
Gündelik Hayattaki Yararları
Düşünmenin günlük hayattaki en büyük faydası; olgu, obje ve olayı yani varlığı