FAKTOR MANGARAHUNG TAANG KOINABASAN KABAALAN MOKINONGOU OM
MOBOROS BOROS KADAZANDUSUN TANGAANAK ID SK KAIDUAN, PAPAR
SHUI HIEN PUJI@LODUNIS
JAMES GEOFFEREY W. MOLIJOH
JABATAN BAHASA KADAZANDUSUN IPGK KENT TUARAN
[email protected]
ABSTRAK
Boros Kadazandusun nopo nga iso’ boros tinungkusan di gunoon id pogun Sabah om ia’on id
sikul tosiriba om sikul takawas sabaagi mato balajalan elektif om nadadi subjek major id IPG.
Kabaalan mokinongou om moboros nopo nga iso’ kabaalan di toponsol id suang DSKP Boros
Kadazandusun om nadadi sabaagi kabaalaan di koiso’ id kabaalan boros. Ontok timpu baino,
kabaalan mokinongou om moboros id suang boros Kadazandusun mumang no dii kuri.
Sundung po tu ingkaa, kakal po do haro piipiro tangaanak di kakal po abaal id kabaalan diti id
sikul di numaan mononoriuk soriuko. Ponoriukan nopo diti nga kitudu do mongilo taang
koinabasan kabaalan mokinongou om moboros boros Kadazandusun om mongilo nunu kopio
faktor minamarahung taang koinabasan kabaalan mokinongou om moboros boros
Kadazandusun diolo. Ponoriukan nopo diti nga iso’ ponoriukan kes di momoguno metodologi
kualitatif. Notimung o data minomoguno do kaida analisi dokumen panahangan montok taang
koinabasan kabaalan mokinongou om moboros duo tuun responden di kiumul do 12 toun.
Notimung nogi o data minomoguno do kaida ponorubungan om ponoriukan perpustakaan.
Aasil ponoriukan pinopokito do taang koinabasan kabaalan mokinongou om moboros
tangaanak nopo nga id taang ko-onom ii nopo nga nokoinuntu. Maya aasil ponoriukan, nokito
do kiwaa faktor suang miagal ko faktor kowoowoyoo, faktor korohian om faktor motivasi
intrinsik om kiwaa nogi faktor labus miagal ko faktor molohing, faktor mongingia’, faktor
tambalut, faktor media massa om faktor posorili di minamarahung taang koinabasan kabaalan
mokinongou om moboros boros Kadazandusun responden dii. Maya aasil ponoriukan diti,
ponoriukan sumusuhut miagal ko ponoriukan kokomoi pongia’an mongingia’ om ponoriukan
tindakan montok popoingkawas moi do lobi ogumu tangaanak di kaanu taang kabaalan di
nokoinuntu id boros Kadazandusun. Ii no do minog daa do potilombuson o kopomogunoon
boros Kadazandusun id sikul moi do au atagak o boros diti id pomogunan.
Kata kunci : Boros Kadazandusun, taang koinabasan, kabaalan mokinongou om moboros,
faktor suang, faktor labus