İnsanlığın ilk doğuş ve yayılış merkezinde yeniden inşa ettiği Allah’ın ve
Adem’in Ev’ini; en eski anıtı (Beyt-i Atik), insanlar için ilk yapılan, en önce
olan Ev’i (Evvelu’l-Beyt)...
Peki neden Kabe?
Kabe’nin Müslüman bilinç ve insanlık tarihi açısından önem ve anlamı
nedir?
Bunu dört maddede özetlememiz mümkündür;
1- Antropolojik anlamı: Kâbe insan soyunun ilk ortaya çıktığı veya
göründüğü yerdir. Öyle görünüyor ki ilk çekirdek aile/aileler Kâbe’de veya
civarında yeryüzünde görünmeye başlamıştır. Oradan çoğalarak yeryüzüne
dağılmışlardır. Bu nedenle her yıl insanlık, hac mevsiminde, ilk çıktıkları
insanlık köküne dönmeye, haccetmeye çağırılırlar.
2- Sosyolojik anlamı: Her yıl hac mevsiminde insanlar atalarının
yeryüzünde göründükleri, ilk yurtlandıkları yerlerde toplanırlar. Aralarında
sonradan oluşmuş her tür statü, ırk, cinsiyet, dil ve sahte din ayrılıklarını
bir kenara bırakarak beyaz kefenlere bürünürler. İlk doğal hallerine
dönerler. Tam bir eşitlik içinde insanlık gösterisi yaparlar.
3- Kozmolojik anlamı: Evrende maddî bir merkez bulunmamaktadır.
Kâinat Allah’ın yed-i kudreti (kozmik gücü) ile ayakta durmaktadır. Allah’ın
kozmik gücü evrenin potansiyelliğine sinmiştir. Bu anlamda Allah yerlerin
ve göklerin nurudur (enerjisi, ruhu, canlılığı). Bütün evren Allah’ın sınırsız
ve boyutsuz gücü etrafında dönmektedir. Kâbe etrafında dönme (tavaf)
işte bu kozmolojik döngüye sosyolojik katılımdır. Evrenin sahibi değil
mensubu olduğumuzun ilânıdır. Burada tavaf sembolizmi ile tevhidi dünya
görüşünün birlik (ehad) ve bütünlük (samed) merkezli muazzam mesajı
verilmektedir.
4- Teolojik anlamı: Kâbe, Kuran’da geçtiği gibi, aynı zamanda, Allah’ın
sembolik evidir (beytullah). İnsanlar için yapılmış en eski evdir (evvelu’l-
beyt, beytu’l-atik). İnsanların ilk göründüğü, etrafında toplaştığı yere
Allah’ın evi denmesi, Allah ile insanın ontolojik buluşmasını sembolize
eder. Allah’ın bütün varlığa yayılan sevgi ve merhametini (rahmet), kendi
vicdanımızda bulup yakaladığımız an (vecd/vicdan) Allah ile buluşmuş
oluruz. Buradan Allah ile kozmik bir yolculuk halinde olduğumuzu anlarız.
İşte Kâbe bu buluşmanın sembolik olarak gerçekleştiği yerdir. Kâbe,
aşağıdan yukarıya doğru (antropoloji) Âdem’in, yukarıdan aşağıya doğru
(teoloji) Allah’ın evidir...
Bu anlamda Kâbe üç kez yeniden ayağa dikilmiştir. Âdem ve Havva
(Adem ve Havvalar; ilk insanlar) ilk kez yapmış, İbrahim eski temelleri
üzerine yeniden inşa etmiş, Muhammed (s.a.v) de asıl fonksiyonuna
tekrar kavuşturmuştur.