26 31 JULI 2019 — WWW.KNACK.BEUnie een kapitalistisch complot is. De
brexit werd afgedaan als een probleem
van de Tories waarover Labour zich niet
hoeft uit te spreken – zo zou men voor-
standers van de brexit in de eigen ach-
terban ook niet voor het hoofd stoten.
Dat maakt kiezers boos. De Britten
beschouwen zichzelf steeds minder als
links of rechts, maar wel als voor- of
tegenstanders van de brexit. Labour had
daar dus duidelijk over moeten zijn. Als
Corbyn de EU had verdedigd, bijvoor-
beeld in ruil voor grote sociale hervor-
mingen, had hij daar in Europa brede
steun voor kunnen krijgen. Nu maakt
Labour zich door zijn halfslachtige hou-
ding irrelevant, en winnen vooral de
Liberal Democrats stemmen.
U hebt het confederalisme van de
N-VA vergeleken met de brexit.
Waarom?
VANDENBROUCKE: Omdat sommigen ook
lijden aan een vorm van brexitose: het
ontkennen van de realiteit en het over-
schatten van de eigen onderhandelings-
macht. Boris Johnson lijdt eraan, maar
net zo goed de N-VA en mensen in de
Vlaamse Beweging, die niet willen
inzien dat de Vlaams-nationalistische
uitgangspunten van dertig jaar geleden
vandaag niet meer gelden. België is
intern ingrijpend veranderd en bestaat
niet meer alleen uit Vlamingen en Frans-
taligen. In elk onderhandelingsproces
zal men nu ook rekening moeten houden
met een derde groep: de Brusselaars.
Wanneer gaat de Vlaamse Beweging dat
erkennen? Extern is er ook heel wat ver-
anderd. Journalist Bart Sturtewagen
heeft dat onlangs in De Standaard slim
verwoord. België heeft binnen de Euro-
pese Unie verregaande engagementen
aangegaan op het vlak van begroting,
energie, klimaat en ga zo maar door.
Hoezeer België ook verder wordt uitge-
kleed, die gezamenlijke engagementen
blijven overeind – tenzij de N-VA
natuurlijk aanstuurt op het einde van
België. Maar dan zit je in een ander
scenario, waarbij de vraag is of de EU
een onafhankelijk Vlaanderen ooit als
afzonderlijke lidstaat erkent.
Socioloog en Brusselaar Mark Elchar-
dus schreef in De Morgen dat Vlamin-
gen die aansturen op confederalisme
de hoofdstad maar beter kunnen
opgeven: het is toch een Franstalige
stad.
VANDENBROUCKE: Ik denk niet dat Brus-
sel zelf een Franstalige stad genoemd wilvoorzitter Jeremy Corbyn zorgde er
juist voor dat duizenden jongeren
opnieuw lid van de partij zijn geworden.
VANDENBROUCKE: Het is inderdaad de
verdienste van Corbyn dat Labour weer
jongeren aanspreekt. Hij heeft ook best
een goed verkiezingsresultaat neergezet,
maar ik maak mij grote zorgen over de
koers van de partij. In de jaren zeventig
was ik een fan van Labour. Ik las alle
boeken en pamfletten die Labour-poli-
tici uitbrachten, en in 1981 ben ik in
Engeland gaan studeren. Toen ik als stu-
dent naar de speeches van toenmalig
Labour-leider Michael Foot ging luiste-
ren, stond ik als aan de grond genageld
van bewondering. Britse politici hebben
een retorisch talent dat in Vlaanderen
zelden voorkomt, daar was ik diep van
onder de indruk. Maar het was onder-
tussen wel Margaret Thatcher die aan de
macht was en hoogtijdagen beleefde. Als
reactie daarop werd Labour nog linkser
en radicaler, en de hele middengroep in
de Britse samenleving die snakte naar een
gematigd centrumverhaal werd niet meer
bediend. Het gevolg? Labour was op het
eind van de jaren tachtig morsdood,
Thatcher is dertien jaar lang aan de macht
geweest, en Labour is pas weer door
Tony Blair tot leven gewekt. Ik ben door
die periode zwaar getekend. Met Corbyn
heb ik heb hetzelfde gevoel sinds dag
één.
Hebt u dat gevoel ook bij uitgesproken
linkse Amerikaanse Democraten zoals
Bernie Sanders en Alexandria Ocasio-
Cortez?
VANDENBROUCKE: Eigenlijk wel. Ze
geven geweldige speeches, maar de kans
is groot dat Donald Trump nog eens vier
jaar kan voortdoen. Wat hebben we dan
gewonnen?
Maar in Engeland komt daar nog de
brexit bij. De bijzonder slappe houding
die Corbyn in die discussie aannam, was
zelfvernietigend. Corbyn lijkt persoon-
lijk nog altijd te geloven dat de Europesenen. Maar los daarvan zul je ook nieuwe
inkomsten moeten zoeken.
Als het gaat over meer mensen aan
het werk zetten, komt op de eerste
plaats Wallonië in het vizier. Is de
hoge werkloosheid daar een gevolg
van slecht beleid door de PS, die daar
sinds jaar en dag aan macht is?
VANDENBROUCKE: Zeker niet alleen dat.
Waalse politici doen hun best om een
inhaalbeweging te maken, maar zoiets
vergt tijd. We zien het overal in Europa:
sommige regio’s doen het goed en trek-
ken welvaart aan, terwijl andere regio’s
achterop blijven. Dat is vaak het gevolg
van hun ligging en van economische net-
werken binnen Europa. Dat neemt niet
weg dat de Belgische arbeidsmarkt wat
flexibeler zou mogen zijn. Dat zou zorgen
voor meer laaggeschoolde banen. Daarom
zou de PS, in plaats van te ijveren voor
een drastische verhoging van de mini-
mumlonen, moeten pleiten om de lasten
op lage lonen maximaal te verlagen.
De regeringsonderhandelingen
worden hoe dan ook een zoveelste
poging om de begroting op orde
te zetten. Valt er op het federale
niveau nog wel wat te besparen?
VANDENBROUCKE: Eigenlijk niet. Dat is
nog een reden waarom ik de verlaging
van de btw op energie een slecht idee
vind. Als de Vlaamse overheid vindt dat
er iets voor de koopkracht van de mensen
moet gebeuren via de elektriciteitsprijs,
kan ze altijd haar eigen energieheffingen
doen dalen – die hebben ervoor gezorgd
dat de prijs van energie in Vlaanderen
veel meer is gestegen dan in Wallonië en
Brussel. In plaats van de factuur opnieuw
naar het federale niveau door te schui-
ven. Dat kan echt niet langer. Ik ben geen
begrotingsfetisjist, maar we moeten wel
geleidelijk onze torenhoge staatsschuld
gaan afbouwen. Want die maakt ons land
kwetsbaar.
U zei dat het Engelse Labour zichzelf
in de vernieling aan het rijden is. Maar
De vraag is of de EU
een onafhankelijk Vlaanderen
ooit als afzonderlijke lidstaat
erkent.’
’