ga’s zoeken naar een invulling van dat
Loodswezen. ‘We gaan op zoek naar inte
ressante voorstellen.’
Toen wist ik genoeg. Binnenkort floept
er weer een projectontwikkelaar tevoor
schijn, die het gebouw voor veel belasting
geld om zeep zal helpen. Ik kan hun holle
praatjes en plannetjes nu al voorspellen.
Mijn land is Vlaand’ren, zo trots en vroom.U
w stad heeft haar havenziel verloren, mijnheer Kennis.
Het is een stad met een sluitingsuur geworden, zoals een
pretpark. Soms leuk en opwindend. Maar ook braaf, voorspel
baar en een beetje saai. Zelfs het Steen ziet er nu niet meer uit
zoals in De Zwarte Madam.
Overdag regisseert u de pret, ’s nachts gebeurt er geen zak
meer. Geen heilige feestvisioenen.
De muziekdozen van vandaag klagen. Elke keer als er een
muzikant op hun podium durft te kruipen, of als ze een dans
plaat willen opzetten, staat er een flik met een decibelmeter
aan de deur. Zoals voor het danscafé Tram 3 op de Oude Koorn
markt. ‘Ik staak’, schreef de eigenares een paar weken geleden
op haar Facebook. ‘Antwerpen een wereldstad? Kust m’n gat.
Ps. Tram 3 vandaag gesloten, ik neem een baaldag.’
Soms gebeuren er dan rampen. Zoals in het heerlijke jazz
café Kiebooms op het De Coninckplein, dat twee jaar geleden
moest sluiten door een vervelende buur, die klaagde over te
veel jazzklanken. Ik ben een vroegerhater, mijnheer Kennis.
Maar in de tijd van De Muziekdoos, toen veel toegedekt werd
in naam van de feestvreugde, was het dus echt beter.O
nlangs keek ik naar een schilderij van Jan Wildens.
Misschien kent u hem wel, hij werkte een paar jaar in het
atelier van Rubens.
Op 4 september 1631 schilderde hij de rede van uw stad.
Die dag kwamen de Franse koningin Maria de Medici en de
Spaanse infante Isabella op bezoek. Antwerpen was nog echt
een havenstad en zag er fabelachtig mooi uit. Een wilde stad
vol rook en feestvisioenen. Een beetje zoals Venetië, maar dan
anders. Op de Schelde voeren die 4e september veel boten. Al
waren die in 1631 wel een stuk
milieubewuster. Ze hadden alle
maal zeilen.
U roept nu vast: dat is ook
niet meer van deze tijd. Maar
cruiseschepen die in een cen
trum stoppen ook niet.
Laat ze aanmeren waar ze
thuishoren, in de haven. En zet
de bank van de reuzen daar
terug op de kade. Zodat Otis
Redding, tante Simone, Paul
Jambers, ik en andere pierewaai
ers terug naar de boten kunnen
kijken. ‘Zittend op de waterkeringsmuur, droom ik
van een muur die het tij van de wereld keert.’ lMet maritieme maar bezorgde groeten,
Stijn Tormanswel een belevingscentrum. De topattractie
van dat centrum wordt een groot raam,
waardoor je naar de Schelde kunt kijken.
Op de Kaaien, net naast de Schelde,
hangt al een schets van de toekomst. Een
man die in een kale bunker door een raam
naar de Schelde staart. Dat wordt vast een
unieke topbelevenis. Op de rivier van de
toekomst vaart wel geen boot, maar dat
moet een fout zijn. ‘Scheepvaart zit in het DNA van Antwer
pen’, pocht u tegen Jan en alleman. ‘Dat maritieme element zit
in ons. Het maakt deel uit van de identiteit van onze stad.’
Dat vond ook Paul Jambers. In De Standaard schreef hij dat hij
vroeger met tante Simone vaak langs het wandelterras aan de
Schelde slenterde. Terwijl ze naar de boten keken, droomde hij
ervan om zeeman te worden. ‘Zeeschepen horen bij een haven
stad zoals de oever hoort bij een rivier. Ik begrijp niet waarom
mensen er zo hevig op reageren. Is de huidige generatie Antwer
penaren dan zo vervreemd van haar haven? Een havenstad zon
der zeeschepen aan de rede is dood, als een leven zonder dromen.’I
k heb dan wel geen tante Simone, maar sinds dat bezoek
aan het Scheepvaartmuseum ben ik ook niet ongevoelig
voor de zeemansromantiek. Ook ik droom weleens van verre
einders en andere levens.
Toch ben ik het niet helemaal eens met Jambers. Antwerpen
ís geen havenstad meer. Het is een stad met een haven. De voor
bije decennia is het havenerfgoed grotendeels gesloopt, van de
Entrepot tot het CMBgebouw op de Meir. Zelfs de zeemannen
zijn weggejaagd. Hun huis werd afgebroken voor een afzichte
lijk nieuwbouwproject van uw stadsbouwmeester. Het Schip
perskwartier is dood. U had de kans om de Gedempte
Zuiderdokken weer vol water te laten lopen, maar dat zag u niet
zitten.
De voormalige havenwijk ’t Eilandje is een wijk voor yuppies
geworden, volgebouwd met dure nieuwbouwappartementen.
Op dit moment vechten een paar buurtbewoners in de Londen
straat om een kleine lap open ruimte te behouden, om er voor
één keer geen hoogbouw te zetten. Ze zullen niet winnen, het
zonlicht verliest altijd van het geld. Met dank aan uw colle
gaschepen van Haven en Stads
ontwikkeling Annick De Ridder.
En wat verder verdwijnen wel
licht ook de mooie havenhangars
aan het Kattendijkdok, waar nu de
heerlijke Bar Paniek en Lazy Jack
zijn. En in de toekomst misschien
zelfs dat romantische douane
gebouw, waar ze nu vis bakken.H
et stopt echt nooit in uw
stad. Vorig jaar werd de ten
toonstelling AntwerpPhoto georga
niseerd in het Loodswezen. Een
monumentaal gebouw op de Kaaien, een van de laat
ste resten van dat havenverleden.
Ik was er nog nooit geweest. Maar binnenin werd
ik betoverd door het interieur. Om het met uw woor
den te zeggen, ik had ‘een woweffect’.
Vorige week las ik in de krant dat u en uw colle‘Het is een stad met
een sluitingsuur
geworden, zoals
een pretpark.’
‘Zelfs het Steen
ziet er niet meer
uit zoals in
De Zwarte
Madam, mijnheer
Kennis.’© Standaard Uitgeverij31 JULI 2019 49