62 31 JULI 2019 — WWW.KNACK.BEvan de Amerikanen op China diep-
gaand beïnvloed.
En er speelt nog een factor mee. Tot
voor kort zagen veel Amerikaanse mul-
tinationals China als een winstmaker.
Maar nu de lonen zijn verhoogd en er
steeds meer regulering – goede regule-
ring – komt, wordt de Chinese goud-
mijn minder lucratief. En daar zijn de
Amerikaanse firma’s niet blij mee. Ze
waren ook niet blij toen de lonen in de
VS omhooggingen. Ik bedoel maar, ze
zijn erg egoïstisch. Dus alles bij elkaar
heeft zich in de VS een grote verande-
ring voltrokken.
Wat betekent de handelsoorlog voor
de rest van de wereld?
STIGLITZ: Op wereldniveau zijn er
knelpunten en kansen. Vietnam is een
van de winnaars. Veel productie trekt
naar Vietnam en andere landen in de
regio. In zijn anti-Chinese hetze begrijpt
Trump niet wat de onderliggende econo-
mische dynamiek is. Door China te
dwarsbomen, zullen de fabrieken niet
naar de VS terugkeren. Trump begrijpt
dat niet.
Legt niemand hem dat uit?
STIGLITZ: Zijn aandachtsspanne duurt
ongeveer drie minuten en dat uitleggenalle Amerikanen zijn het met hem eens,
maar een groot deel van de leidende
klasse deelt zijn visie.
Hoe komt dat?
STIGLITZ: Daar zijn drie redenen voor.
De eerste is dat de Amerikanen het niet
voor mogelijk hielden dat China – veer-
tig jaar geleden een arm land met een
inkomen per hoofd van 150 à 200dollar
per jaar – ooit de grootste economie van
de wereld zou worden. Toch zal China
over twintig jaar economisch aanzienlijk
groter zijn dan de VS. De meeste Ameri-
kaanse economen zien de handelsbetrek-
kingen met China nog steeds als een
win-winrelatie. Maar voor Trump zijn
de betrekkingen met China een nulsom-
spel: winst voor de een is verlies voor de
ander. De voorbije jaren hebben veel
mensen Trumps nulsommentaliteit over-
genomen. Ze denken dat de groei van
China ten koste gaat van de VS.
Ten tweede is er de kwestie van de
nationale veiligheid. China is een pionier
in kunstmatige intelligentie en andere
technologieën. Het heeft een economisch
systeem met een aantal sterke punten,
ook al staat het politieke systeem ons
niet aan. Om al die redenen maken de
nationale veiligheidsdiensten in de VSzich zorgen.
De derde reden voor argwaan tegen-
over China zijn de democratie en de
mensenrechten. Veel Amerikanen zijn
daar volgens mij oprecht bezorgd over.
Tot de komst van president Xi Jinping
heerste de gedachte dat de handel met
de buitenwereld China naar een meer
open samenleving zou voeren. Dat idee
is de voorbije vijf, zes jaar vervaagd.
Misschien komt die openheid er uitein-
delijk toch, maar op dit moment zijn de
vooruitzichten somberder. Daardoor
zijn de argumenten voor een toenade-
ring verzwakt, terwijl de argumenten
voor een confrontatie juist aan kracht
hebben gewonnen. Dat heeft de blikZe beloofde dat de globalisering ieder-
een rijker zou maken. Dat bleek een leu-
gen. Het is dus begrijpelijk dat die
mensen boos zijn. En Trump verkoopt
zichzelf als de man die tegen de geves-
tigde orde strijdt – ook al is hij zelf
steenrijk.
Eigenlijk is dat best knap.
STIGLITZ: Hij is corky, grof en ranzig.
Trump is anti-establisment omdat nie-
mand van de gevestigde orde het in
zijn hoofd zou halen om zich zo onbe-
schoft te gedragen als hij. Trump is een
witwasser, een charlatan. Hij belazert
zijn werknemers en licht zijn aan-
nemers op. Niemand van de gevestigde
orde gedraagt zich op zo’n beledigende
en immorele manier. Zo bekeken is hij
inderdaad diepgaand anti-establish-
ment en dat voelen zijn kiezers aan.
Maar het dringt niet tot hen door dat
hij alle regels breekt die noodzakelijk
zijn om een samenleving te laten func-
tioneren.
Misschien sluit het gedrag van Trump
aan bij de woede en de frustratie die
veel mensen voelen. Hij lijkt altijd in
een slecht humeur.
STIGLITZ: Hij is altijd boos en dat steekt
af tegen de gemeenplaatsen die je zo
vaak van andere politici hoort. Trumps
sympathisanten vallen voor die emotie.
Wat betekent de handelsoorlog tussen
de VS en China voor Europa?
STIGLITZ: De Europeanen moeten
onder ogen zien dat de gevolgen van
Trumps beleid zullen blijven doorwer-
ken ook nadat hijzelf van het toneel zal
zijn verdwenen. Het idee dat globali-
sering onvermijdelijk is, is door Trump
op de tocht komen te staan. Mensen zien
nu dat grenzen er wel degelijk toe doen.
Landen beseffen dat ze meer op hun
hoede moeten zijn. De Europeanen
moeten zich realiseren dat de VS gron-
dig veranderd zijn. Trump heeft een
anti-Chinees gevoel losgemaakt. Niet
‘Donald Trump is een witwasser,
een charlatan. Hij belazert zijn werk
nemers en licht zijn aannemers op.’‘Trump is anti-establisment omdat
niemand van de gevestigde orde het in
zijn hoofd zou halen om zich zo
onbeschoft te gedragen als hij.’