EMPATIA - zdolność do rozpoznawania i rozumienia emocji innych ludzi.
KONTROLA – zdolność do poznawczego kontrolowania własnych emocji.
ROZUMIENE – zdolność do rozumienia i uświadamiania sobie własnych
emocji.
Przeprowadzone analizy wskazały na obecność wzajemnych zależności pomiędzy
skalami „Akceptacji” i „Empatii” oraz „Kontroli” i „Rozumienia”^195.
„Akceptacja” i „Empatia” ukazują aspekty inteligencji emocjonalnej związane z
otwartością na emocje (swoje i innych ludzi), z akceptowaniem i wykorzystywaniem emocji w
działaniu, oraz z postępowaniem zgodnym z przeżywanymi emocjami.
„Kontrola” i „Rozumienie” wiążą się natomiast ze zdolnościami do rozpoznawania,
rozumienia i kontrolowania emocji, oraz świadomego zarządzania nimi.
Osoby, które uzyskują wysokie wartości w skalach „Akceptacji” i „Empatii” i znacząco
niższe w skalach „Kontroli” i „Rozumienia”, cechuje przewaga inteligencji emocjonalnej
„ doświadczeniowej ”, przejawiającej się otwartością na własne i cudze emocje, zdolnością do
wykorzystywania własnego potencjału emocjonalnego do realizacji swoich działań.
Osoby, które cechują wysokie wartości w skalach „Kontroli” i „Rozumienia” i znacząco
niższe w skalach „Akceptacji” i „Empatii”, cechuje przewaga inteligencji emocjonalnej
„strategicznej”, objawiającej się wysoką sprawnością w zakresie samontroli emocjonalnej,
zdolnością do rozpoznawania przyczyn przeżywanych emocji, a także umiejętnością
dostosowywania sposobów wyrażania emocji do kontekstu sytuacyjnego^196.
Zaproponowana przez autorki koncepcja definiuje kluczowe funkcje regulacyjne
związane z rolą emocji w działaniu człowieka w różnych aspektach życia. Podstawą
teoretyczną modelu są pozostające we wzajemnej zależności zdolności emocjonalne i
wynikające z nich kompetencje emocjonalne, będące istotnymi czynnikami z perspektywy
efektywnego funkcjonowania człowieka, zwłaszcza w kontekście budowania relacji
społecznych.
195
196 Tamże, s. 33.^
Pracka, J., „Temperament i płeć, a inteligencja emocjonalna”, Wydawnictwo Liberi Libri., 2021., s. 32.