Efektywność liderska opiera się na adekwatnym doborze stylu kierowania,
uwzględniającym charakterystykę zmiennych opisujących otoczenie oraz cechy i
predyspozycje podwładnych^89.
2.5.3. Teoria F. E. Fiedlera
Kolejną, sytuacyjną teorią stylów kierowania jest koncepcja „najmniej preferowanego
współpracownika” (NPP), autorstwa F. E. Fiedlera. W ramach założeń tej koncepcji określony
styl kierowania zmienia się wraz z sytuacją. W opinii autora efektywność lidera jest uzależniona
od trafności dopasowania jego stylu kierowania do wymagań sytuacji^90.
Według tej koncepcji, kierownik opisujący swego najmniej preferowanego pracownika
w sposób względnie pozytywny (wysoki wskaźnik NPP), jest zazwyczaj ukierunkowany na
relacje międzyludzkie, uwzględnia potrzeby, emocje i preferencje ludzi, natomiast menedżer,
który swego najmniej preferowanego pracownika opisuje w negatywny sposób (niski wskaźnik
NPP), wykazuje skłonności do zachowań autorytarnych, mniejszą troskę o pracowników i
relacje w miejscu pracy.
Menedżerowie o wysokim wskaźniku NPP są nastawieni na współpracę z
podwładnymi, uważają, że dobry klimat sprzyja osiąganiu wysokich wskaźników
efektywności. Kierownicy o niskim wskaźniku NPP nastawieni są zadaniowo, relacje traktują
instrumentalnie, uznając je za mniej istotne w kontekście realizacji celów. Pierwsza grupa
stosuje zazwyczaj style kierowania wspierające autonomię podwładnych, drudzy – preferują
style autokratyczne i kontrolę^91.
Fiedler zdefiniował trzy elementy sytuacyjne, pozwalające na dobór skutecznego stylu
kierowania :
Relacje pomiędzy liderem, a członkami zespołu.89
90 Mączyński, J. „Partycypacja w podejmowaniu decyzji”., Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa., 1996., s. 3^8.^
Fiedler, F.E. „Walidacja i poszerzenie warunkowego modelu przywództwa – przegląd badań empirycznych”,
w: Scott, W.E., Cummings, L.L. „Zachowanie człowieka w organizacji”, T.II, Wydawnictwo PWN, Warszawa
1983., s. 107- 108 .; Mączyński, J. „Diagnozowanie partycypacji decyzyjnej”., Wydawnictwo IFIS PAN,
Warszawa., 1998., s. 91 28 - 33.
Stoner, J.A.F., Wankel, C., „Kierowanie”, PWE, Warszawa 1994., s. 394- 39 5.; Mączyński, J. „Diagnozowanie
partycypacji decyzyjnej”., Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa., 1998., s. 31.