Według teorii oczekiwań^69 motywacja zależy od dwóch czynników: od tego, jak
silnie człowiek czegoś pragnie, i od oczekiwanego prawdopodobieństwa zaspokojenia
tego pragnienia. Zatem najważniejszym jest to jak bardzo sami czegoś pragniemy i czy
to będzie warte mojego wysiłku.
Istnieje także teoria, która tłumaczy dlaczego podejmujemy czasem takie a nie
inne działania. Wiliam Glasser w swojej książce pt. „W życiu możesz wybierać” zwraca
uwagę na to że ludzie sami wybierają. Jeśli mieliby wybierać szczęście czy
nieszczęście, sami zdecydują się na to drugie. Zakłada on że gdyby zapytać wszystkich
osób które nie doświadczają w tym momencie głodu, choroby lub biedy czy są
szczęśliwi, odpowiedź brzmiałaby nie. Zwalając winę na inną osobę, mówiąc że to ona
jest powodem jego nieszczęścia, wymieniając kochanka, męża, rodziców, nauczycieli
czy byłych partnerów argumentowaliby w ten sposób swoje nieszczęście.
Przedstawiana w książce teoria wyboru wyjaśnia że we wszystkim co robimy,
sami dokonujemy wyboru, łącznie z nieszczęściem które odczuwamy. Glasser twierdzi
że inni ludzie nie mogą nas unieszczęśliwić, ani też dać nam szczęścia. Dają nam
jedynie informację, która dociera do naszego mózgu, zostaje przetworzona i wtedy my
decydujemy co robić. Każde odczucia bólu, choroba jest rezultatem działań i myśli
które wybieramy każdego dnia. Teoria wyboru uczy jak skutecznie dokonywać
wyboru.^70 Skoro sami mamy taką kontrolę nad swoim ciałem jak sprawić aby nam się
chciało kiedy nam się nie chce. Często nam się wydaje że jesteśmy zbyt słabi aby się
czegoś podjąć, coś osiągnąć. Wydaje nam się że ta nowa metoda motywacji czy
coaching nam pomoże, zmobilizuje nas do działania. Po jakimś czasie zauważamy że
faktycznie byliśmy zmotywowani, przez tydzień, jednak my chcemy poczuć prawdziwą
wewnętrzną motywację i chęć.
Doktor Glasser opisuje trzy założenia kontroli zewnętrznej, zwracając uwagę na
to że takie przekonania żywi większość ludzi. Drugie i trzecie przekonanie jest bardzo
szkodliwe dla stosunków międzyludzkich, które jak twierdzi często mają zaburzone
osoby nieszczęśliwe czy z depresją. Kontakty społeczne są bardzo ważne. To one są
głównym źródłem szczęścia, zdrowia i ulgi w stresie. „Największe korzyści czerpiemy
z małżeństwa i innych bliskich, intymnych i wspierających związków. Kontakty
społeczne wpływają na większe poczucie szczęścia dzięki wywoływaniu radości,
69
70 J. Stoner, E. Freeman, D. Gilbert, Kierowanie , dz. cyt., str.^ 371.^
W. Glasser, W życiu możesz wybierać , przeł. Anna Minczewska-Przeczek, tytuł oryginału Choice
theory, Grupa wydawnicza Bertelsmann Media, Warszawa 2001, str. 13.