kenmerken van verzameldwang bevinden zich in een continuüm,’ stelt Gail
Steketee, die samen met Randy Frost het boek Stuff schreef, over
verzamelwoede. ‘Verzameldwang is een extreme uitingsvorm, maar in de
hedendaagse maatschappij zien we ons allemaal en altijd geconfronteerd met
dezelfde lastige besluiten: Moet ik dit kopen? Zal ik dat bewaren? En we hebben
allemaal dezelfde redenen om iets te bewaren: omdat het mooi is, omdat het ons
ergens aan doet denken, omdat het handig is. Maar sommige mensen slaan door
wanneer ze vinden dat iets mooi, van sentimentele waarde of nuttig is. Dát zijn
de mensen met problemen op het gebied van verzameldwang.’
Sta nog maar eens stil bij dat continuüm. Ik denk namelijk dat het verklaart
waarom een op de drie huishoudens in de VS wel een verzamelaar telt, waarom
een op de tien Amerikanen een opslagruimte huurt en waarom een op de twintig
een dwangmatig verzamelaar is.
Stel je datzelfde continuüm nu eens voor als een lijn, met 0 aan het ene
uiteinde en 10 aan het andere. Als 0 zou staan voor een asceet – een monnik,
bijvoorbeeld – zonder stoffelijke bezittingen, en als 10 zou staan voor iemand
met verzameldwang wiens huis zó vol staat dat de spullen tot aan het plafond
staan en waar je alleen maar doorheen kunt door je op handen en voeten voort te
bewegen, welk cijfer zou jij jezelf dan toekennen?
Dat vraag ik omdat het belangrijk is waar je je bevindt op dat continuüm. Het
maakt nogal verschil of je een 2, een 5 of een 8 bent, omdat de hoeveelheid
spullen die je hebt een enorme invloed kan hebben op je psychisch welzijn. Dat
hebben we gezien bij Ryan Nicodemus en Joshua Fields Millburn, maar ook in
de onderzoeken van Repetti en Saxbe. Het maakt ook verschil omdat te veel
spullen een nóg veel directere en gevaarlijke invloed kunnen hebben op je
fysieke gezondheid, zoals we hebben gezien bij het verhaal over de brand in
appartement 2424: al die spullen speelden een belangrijke rol in het fenomeen
‘vlamoverslag’.
Vlamoverslag is het moment waarop er zoveel hitte is opgebouwd in een
afgesloten ruimte, dat alles wat erin staat spontaan ontbrandt. Vlamoverslag is
een fenomeen waar brandweerlieden vaak bij stilstaan. Kom je in een ruimte
vóór vlamoverslag, dan kun je daar misschien nog iemand redden. Kom je na
vlamoverslag, dan kun je alleen nog verkoolde lichamen weghalen – maar wel
veel later, omdat je eerst moet maken dat je wegkomt. Zelfs in een volledige,
hittebestendige brandweeruitrusting zal een vlamoverslag je in minder dan twee
seconden om zeep helpen.