Finansal Ekonomi

4. Ünte - Faz ve Faz Oranlarının Belrlenmes 93

Ekonomnn şleyş çnde başkalarının fonlarına htyaç duyan ve br bedel
karşılığında bu fonları kullanmaya hazır olan ekonomk brmler, fon talep eden-
ler olarak fade edlmektedr. Ekonomk brmlern fnansal sstem çnde çeştl
nedenlere bağlı olarak fon talepler bulunmaktadır. Hane halklarının fon taleb,
ödünç verleblr fon taleb çnde öneml olmakla brlkte, fon talebnn büyük
bölümü şletmelern yatırım ve şletme sermayesn karşılamak amacıyla talep et-
tğ fonlardan oluşmaktadır. Ayrıca ödünç verleblr fonlara talep kamu kesmn-
den de geleblr. Kamu açıklarının fnansmanı çn Devlet Hazne Bonosu, tahvl
vb belgeler hraç ederek ödünç verleblr fonlara talepte bulunur. Buradak fon
talebnn büyüklüğü kamu açığının boyutuna bağlıdır.
Faz oranları getr unsuru
olarak ele alındığında ÖVFA
le faz oranları arasında doğ-
rusal br lşk olduğu kend-
lğnden ortaya çıkmaktadır.
Ancak faz oranlarının malyet
unsuru olması dkkate alın-
dığında ÖVFT le faz oranı
arasında ters yönlü (negatf )
br lşk bulunmaktadır. Şekl
4.5’te görüldüğü gb; ÖVFT
le ÖVFA’nın eştlendğ nokta-
da oluşan faz oranı denge faz
oranıdır. Car faz oranı, denge
faz oranının altında veya üs-
tünde olursa ekonomdek bu
durum fazla uzun sürmez ve
denge faz oranına ger gelnr.
Örneğn car faz oranı “ 1 ”de gerçekleştğn varsayalım, şeklden görüldüğü
gb böyle br durumda “M 2 -M 1 ” kadar br fon arzı fazlalığı oluşacaktır. Bu du-
rum, br kısım ekonomk brmn ellernde fonları kullandıramadıklarını gösterr.
Çünkü “ 1 ” gb yüksek faz oranından kred kullanmak nsp olarak daha yüksek
br malyet demektr. Bu durumda fon arz edenler rekabete grecek ve faz oranları
 0 ’a kadar düşecektr. Car faz oranı denge faz oranının altında, “ 2 ”de oluşursa,
bu defa ekonomde fon talep fazlalığı oluşacaktır. Fazler düşük olduğu çn herkes
kred kullanmak steyecektr. Bu bağlamda fon talep edenler arasındak rekabet
br süre sonra faz oranlarının artmasına neden olacak ve faz oranları ÖVFA’nın
ÖVFT’ne eşt olduğu “ 0 ” denge faz oranına kadar yükselecektr.
Aslında “Ödünç Verleblr Fonlar Teors”, “Klask” ve “Keynesyen Faz
Teors”nden ayrı ve tamamen yen br faz teors değldr. Teornn getrdğ ye-
nlk; fazn belrlenmes sürecnde tasarruf ve yatırım arasındak reel lşknn
yanında, parasal unsurlara da yer verlmesdr. Bununla brlkte ödünç verleblr
fonlar teors fnansal sstem çnde ve fnansal pyasalarla lgl şlemlerde uzman-
lar tarafından daha çok terch edlmektedr. Bu teornn en öneml eksklğ se
ortaya koyduğu dengenn kısm ve geçc denge olmasıdır. Yan bu teorye göre
oluşan faz oranı, fnansal pyasalarda o anda geçerl olan ama değşmes muhte-
mel br faz oranıdır.

Şekl 4.5

Ödünç Verleblr

Fonlar Teorsnde

Faz Oranlarının

Belrlenmes

Ödünç Verleblr Fonlar

Teors; Klask ve Keynesyen

faz teorlernden tamamen

farklı br teor değldr.

Teornn getrdğ yenlk,

fazn belrlenmes sürecnde

tasarruf ve yatırım arasındak

reel lşknn yanında, parasal

unsurlara da yer vermesdr.