150 Finansal Ekonomi
Döviz opsiyonları; Opsiyonu satın alan tarafa, belirli bir miktardaki dövizi
önceden belirlenmiş kur üzerinden vade sonunda veya vade süresince satın alma
veya satma hakkı veren sözleşmelerdir. Döviz opsiyon sözleşmelerinde de Satın
alma ve satma opsiyonları aynı şekilde ve aynı mantıkla işlemektedir.
Döviz opsiyonları kur riskini gidermek amacıyla kullanılabilmektedir. Şim-
di kur riskinden korunmak amacıyla döviz opsiyon sözleşmelerinin kullanımı-
na ilişkin bir örnek verelim. Bir Türk firması ABD’ye gerçekleştirdiği ihracat
nedeniyle 6 ay sonra 100 bin dolar elde edecektir. Firma 6 ay sonra doların T
karşısında değer kaybetmesinden endişelenmektedir. Cari koşullarda kur 1$ =
T1,8365’dir. Firma kur riskiyle karşı karşıya olduğunu düşünmektedir ve risk-
ten korunmak için opsiyon sözleşmesi yapmak istemektedir. Bunun için Türk
firması aynı vadede bir dolar satma opsiyonu satın alarak kur riskinden koru-
nabileceğini düşünmektedir. Döviz opsiyon piyasalarında 6 ay vadeli işlem fiyatı
1$ = T1,7857 olan ABD doları opsiyonu için firmanın yazıcıya ödemesi gere-
ken toplam pirim T5000’dir. Buna göre 6 ay sonra vade dolduğunda T’nin dolar
karşısında değer kazandığını ve piyasadaki spot kurun 1$ = T1,6577 olduğunu
varsayalım. Bu koşullar altında Türk firması dolar satma opsiyonunu kullanırsa
elde edeceği T miktarı;
100.000 $ x 1,7857 $/T = T178.570 olmaktadır.
Firmanın opsiyon sözleşmesi için ödediği T5.000’yi bu elde ettiğimiz miktar-
dan düşersek, firmanın elde edeceği net T miktarı;
178.570 - 5.000 = T173.570 olur.
Türk firması satma opsiyonu ile kendisini kur riskinden korumasaydı, 6 ay
sonraki 1$ = T1,6577 olan spot kurdan, Türk Lirasını dolara çevirseydi elde ede-
ceği T miktarı;
100.000 $ x 1,6577 $/T = T165.770 olacaktı.
Görüldüğü gibi firma kendini kur riskine karşı korumak için satma opsiyonu
sözleşmesi satın alarak,
T173.570 - T165.770 = T7.800 kar elde etmiştir.
Bu durumun tersine 6 ay sonra vade dolduğunda T’nin dolar karşısında de-
ğer kaybettiğini ve piyasadaki spot kurun 1$ = T2.000 olduğunu varsayalım. Bu
koşullar altında Türk firması dolar satma opsiyonunu kullanırsa elde edeceği T
miktarı spot piyasada doları T’ye çevirerek elde edeceği miktardan oldukça düşük
olacaktır. Buna göre firma doları spot piyasada satarsa;
100.000 $ x 2.000 $/T = T200.000 elde edebilecektir.
Bu koşullar altında firma opsiyonu kullanırsa;
T173.570 - T200.000 = T-26.430 zarar edecektir. Bu durumda firma opsiyon
sözleşmesini kullanmaz ve zararı sadece ödediği prim kadar olur. Böylece firma
elindeki dolarları spot piyasada T’ye çevirecektir. Yalnız burada firmanın, 6 ay
sonraki $/T kurunun her iki düzeyinde de, kendini kur riskine karşı korumuş
olduğuna dikkat edin.
Döviz opsiyonu: Opsiyonu
satın alan tarafa, belirli bir
miktardaki dövizi önceden
belirlenmiş kur üzerinden vade
sonunda veya vade süresince
satın alma veya satma hakkı
veren sözleşmelerdir.
