Finansal Ekonomi

14 Fnansal Ekonom

gelr. Ters seçm şlem önces oluşan, ahlak tehlke se şlem (fon değşm) sonrası

karşılaşılan asmetrk blg sorunları olarak blnmektedr.

Asmetrk enformasyonun varlığı, fnansal pyasaların etkn çalışmasını en-

gelleyeceğ çn çözümlenmes gerekr. İşte bu nokta, fnansal sstemn fonks-

yonlarından brs “asmetrk enformasyon” sorununun çözümü olarak karşımıza

çıkmaktadır. Fnansal sstem şleyşnn ortya çıkardığı çeştl yöntem ve teknkler,

fnansal pyasalardak ters seçm ve kötü nyet sorunlarını azaltır ve yatırımcıların

kullanableceğ enformasyon düzeyn arttırarak fnansal pyasalardak etknlğn

yükselmesn sağlar.

FİNANSAL SİSTEMİN İŞLEYİŞİ

Fnansal sstem, gelecektek tüketm le şmdk tüketm arasında terchlern ya-

pıldığı ve bu bağlamda oluşturulan tasarruarın fon talep edenlere kullandırıldığı

br bütünsel yapıdır. Br başka fade le bu sstem sayesnde fon arz edenler le fon

talep edenlern brbrlern bulmaları sağlanarak, fon değşmler gerçekleştrlr.

Buna aynı zamanda fon transfer denlmektedr. Br ekonomde, herhang br ke-

smdek fon fazlası, fon açığı olan br başka kesmn kullanımına fnansal şlemler

yoluyla sunulur. Bu nedenle, fnansal şlemler ve bu şlemlern çnde gerçekleştğ

fnansal sstem, ekonomnn şleyeblmes çn hayat önem taşır. Br ülkede fnan-

sal sstemn gelşmşlğnn, tasarruarın yatırımlara kolayca dönüşmes ve ülke

kalkınması açısından çok öneml br yer vardır. İy şleyen br fnansal sstem,

tasarruarın etkn br şeklde kullanımını sağlayarak ülke kalkınmasına katkıda

bulunur.

Br fnansal sstemn fon kaynakları genel olarak, yurtç tasarruar le yurtdışı

tasarruardan oluşmaktadır. Ssteme gren fonları kullananlar yan fon talep eden-

ler breyler, devlet ve şletmelerdr. Sstemn şleyşnde fonların arz edenlerden

talep edenlere aktarımını sağlayan k tür mekanzma bulunmaktadır. Bunlardan

brncs doğrudan fnansman, dğer dolaylı fnansman olarak adlandırılır.

Doğrudan fnansmanda (doğrudan fon aktarımı), herhang br aracı olmadan

fon talep edenler, fon fazlası olanlardan borçlanarak veya sermayeye katılarak

kaynak temn ederler. Böyle br mekanzmanın çalışması k tarafın brbr hak-

kında blg sahb olmalarını ve karşılıklı güven gerektrr. Gelşmş ve karmaşık

br ekonomde doğrudan fon aktarımı çok sınırlıdır. Zaman çnde bu sorunu

çözmek çn dolaylı fnansman (dolaylı fon aktarımı) olarak blnen fnansal ara-

cılık sstemler gelşmştr. Bu mekanzma da se, fon fazlası olanların elndek

tasarruar, çeştl kurumlarda toplanmakta ve htyacı olan kesme bu kurumlar

elyle yenden dağıtılmaktadır.

Doğrudan Fnansman

Doğrudan fnansman fon arz edenler le fon talep edenlern, aralarında br ara-

cı olmaksızın, braraya geldkler ve fon tranfernn gerçekleştğ br yöntemdr.

Günümüzde doğrudan fnansman yöntem daha çok sermaye pyasalarında kul-

lanılmaktadır. Burada fon temn etmek steyenler fon arz edenlere çeştl fnansal

araçlar satarak fon sağlamaktadırlar (Şekl 1.3). Bu yöntemde, fon htyacı olan-

lar bu htyaçlarını fade eden br belge (menkul kıymet) karşılığında, doğrudan

fon sunanlardan kaynak sağlamaktadır. Bu yöntemde fon fazlasına sahp brmler

fonlarını, değşk yatırım alternater arasında kend değerlendrmelerne daya-

narak tahss etmektedrler.

Fnansal sstemn şleyş ve
gelşmşlğ, tasarruarın
yatırımlara kolayca dönüşmes
ve ülke kalkınması açısından
oldukça önemldr.