2. Ün te - F nansal Araçlar 31
sened skonto ett reb lmes anlamına gel r. Gerekt ğ nde hesap sah b vades n
beklemeden mevduat sert f kasını devred p parasını ger alab lmekted r. Bu şek l-
de vadel mevduatın sağladığı fa z get r s nden yararlanab lmekte aynı zamanda
da vades z mevduatın sağladığı fonları kolayca b r başkasına transfer edeb lme
avantajına sah p olab lmekted r. Bu bağlamda mevduat sert f kaları, kolayca pa-
raya dönüştürüleb ld ğ nden eller nde fon fazlası olan yatırımcılar ç n caz p b r
para p yasası aracı hal ne gelmekted r.
C ro Ed lemeyen Mevduat Sert f kaları: Bu f nansal araç ç n tüket c mevdu-
at sert f kaları da den leb lmekted r. Bu tür sert f kalar c ro ed leb lenler le kıyas-
landığında daha uzun b r geçm şe sah pt rler. Bu tür sert f kalarda kend ç nde
k ye ayrılmaktadır. Bunlar; sab t vadel mevduat sert f kaları ve gel şme sert -
f ka hesabıdır.
Sab t vadel mevduat sert f kalarında önceden tesp t ed len vaden n b t m nde,
mevduat çek lmese b le fa z yürütme şlem sona ermekted r. Bu sert f kaları ge-
nell kle özel k ş ler, kâr amacı olmayan kuruluşlar, t car özell ğ bulunan k ş ler
ve kuruluşlar satın alab l r.
Gel şme sert f kası hesabında, vade sonundak değer bel rtmek zorundadır.
Yatırım tutarı yan sert f kanın satın alma f yatına, mevduata ödenen günlük b le-
ş k fa z lave ed lerek sert f kanın vade sonu değer bulunab lmekted r. Bu tür ser-
t f kaları özel k ş ler, kâr amacı bulunmayan kurumlar satın alab l r. T car özell ğ
bulunan k ş ler ve kuruluşlar bu aracı satın alamadığı g b , t car b r unvan le ya
da gerçek olmayan s mlerle bu hesapları açtıramazlar.
C ro ed lemeyen mevduat sert f kalarına uygulanan fa z oranı, yatırımın tutarı
ve vades ne göre farklılık göstermekle b rl kte, çoğunlukla hbarlı mevduat fa z
oranından daha yüksekt r. C ro ed lemeyen mevduat sert f kalarının vadeler 30
gün le 20 yıl arasında olab l r. Genell kle vade b t m nden k haa önce mevduat
sah b ne banka tarafından b r hbarda bulunulur. Bu tür hesaplar vade b t m nden
önce kapatılmak ya da b r bölümü çek lmek sten rse, banka buna z n vereb l r
ancak, eks k fa z ödeyecekt r. C ro ed lemeyen mevduat sert f kalarının karşılığı
sert f ka üzer nde sm bulunan lk hesap sah b ne öden r. Bu sert f kalar bazen
kred taleb nde bulunanlar tarafından tem nat olarak da kullanılab lmekted r.
F nansman Bonosu
F nansman bonosu, güçlü ve p yasadak kred b l tes yüksek f rmaların tem natsız
olarak çıkardıkları kısa vadel borçlanma sened d r. Para p yasası aracı olarak ge-
l şm ş f nansal p yasaları olan ülkelerde, “commerc al paper” olarak s mlend r -
len ve vadeler n n kısalığı neden yle para p yasası aracı olarak kabul ed len f nans-
man bonoları, uzun yıllardan ber başarı le uygulanmaktadır. Bu borç senetler n ;
anon m ortaklıklar, mevzuata göre özelleşt rme kapsamına alınanlar dah l kamu
kt sad teşebbüsler , mahall dareler le bu dareler le lg l özel mevzuat gereğ
faal yette bulunan kuruluş, dare ve şletmeler çıkarab l r. F nansman bonoları ge-
nell kle f rmalara, s gorta ş rketler ne, emekl sandıklarına, para p yasasının yatı-
rım ortaklıklarına ve bankalara satılır.
F nansman bonosunu k mler çıkarab l r?
F nansman bonoları k nc l p yasalarda şlem görür ve b r f rmanın f nansman
bonosunu el nde bulunduran başka b r f rma, nakde ht yaç duyduğunda b rkaç
saat çer s nde terse bunu satab l r. Bu nedenle f nansman bonoları oldukça l k tt r.