4 Menkul Kıymet Yatırımları
Yatırımlar temel olarak sabit varlık yatırımları ve finansal varlık yatırımları olarak iki
temel grupta ele alınmaktadır. Sabit varlık yatırımları reel varlıklara yapılan yatırımları
ifade ederken finansal varlık yatırımları fiziksel olmayan, sahibine alacaklılık veya ortak-
lık hakkı sağlayan varlıklara yapılan yatırımları ifade etmektedir. Finansal varlık kapsa-
mında değerlendirilen menkul kıymet kavramı ise ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli
bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli ni-
telikte, seri hâlinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları Sermaye Piyasası Kurulu tara-
fından belirlenen kıymetli evraklar olarak tanımlanmaktadır. Sabit varlık yatırımları işlet-
melerin yeni bir varlık satın alma, eski bir varlığı yenileme, üretim, dağıtım ve satış sonrası
hizmetlerini genişletmek ve ar-ge etkinlikleri gibi faaliyetleri için yaptıkları harcamaları
kapsamaktadır. Bu bağlamda sabit varlık yatırımları şu şekilde sınıflandırılmaktadır;
• Komple yeni yatırımlar
• Yenileme yatırımları
• Tevsii yatırımlar
• Tamamlama yatırımları
• Modernizasyon yatırımları
• Darboğaz giderme yatırımları
• Kalite düzeltme yatırımları
• Entegrasyon yatırımları
• Finansal Kiralama yatırımları
• Nakil yatırımları
Sabit varlık yatırımları ile ilgili detaylı bilgiye Semih Büker, Rıza Aşıkoğlu ve Güven Sevil’in
Finansal Yönetim (2011) kitabının 290-293. sayfalarından ulaşabilirsiniz.
Menkul kıymet yatırımları ile sabit varlık yatırımları arasındaki en temel fark, menkul
kıymet yatırımcısının sabit varlık yatırımında olduğu gibi yatırımın dayanak varlığı üze-
rinde doğrudan kontrolünün olmamasıdır.
YATIRIMLARI FARKLILAŞTIRAN FAKTÖRLER
Hangi tür yatırımcı olursa olsun yatırım kararlarını etkileyen ve dolayısıyla yatırım ter-
cihlerinin değişmesine neden olan birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler, risk ve bek-
lentilere bağlı olarak belirlenen amaçlara ulaşmak için yatırımcılara yön gösteren kriterler
olarak ele alınırlar. Aynı zamanda söz konusu faktörler, yatırımcılara baskı unsuru olarak
hatalı kararların alınmasına da yol açabilirler. Yatırımları farklılaştıran faktörler ekono-
mik ve finansal, siyasal, hukuki, sosyo-kültürel ve kişisel faktörler olarak sıralanabilir.
Ekonomik ve Finansal Faktörler
Ekonomik faktörler, finansal piyasaları ve buna bağlı olarak yatırım politikalarını yön-
lendiren en önemli faktörlerdir. Yatırımcının ekonomik faktörler arasında öncelikle ele
alması gereken konu, güvenlik ve istikrar, finans ve altyapı, işgücü piyasası ile düzenleyici
otoriteler ve vergilendirme bileşenlerinden oluşan yatırım ortamıdır. Yatırımcılar, yatı-
rım yapılması düşünülen ekonomideki yatırım ortamının düzeyine bağlı olarak tercihle-
rini değiştirmektedirler. Bu bağlamda yatırımcılar, yatırım ortamı ile birlikte hem ulusal
hem de uluslararası ekonomilerde yaşanan gelişimleri ve göstergeleri dikkatle takip et-
mek zorundadırlar.
Büyüme, enflasyon, döviz kurları, faiz oranları vb. göstergelerdeki değişimler piyasa-
ları ve yatırım araçlarını farklı şekilde etkilediği için yatırımcıların söz konusu makroeko-
nomik göstergelerin yatırım araçlarına olan olumlu-olumsuz etkilerini değerlendirmesi