5_AOF Menkul Kıymet Yatırımları

1. Ünite - Menkul Kıymetlere Yatırım Ortamı 7

YATIRIM ORTAMI

Ekonomilerin gelişmişliği büyük ölçüde hem bireylerin hem de firmaların girişim faali-
yetlerine, kırsal ve kentsel alanlarda yaptıkları yatırımlara ve üretimlerine bağlıdır. Söz
konusu yatırımların arttırılması ise temel olarak beklenen getiri ve risklere bağlı olmakta-
dır. Yoksulluğun giderilmesi ve refah düzeyinin arttırılması, diğer bir ifadeyle gelişmişlik
düzeyinin arttırılması için büyüme oranlarının yüksek seviyelerde gerçekleşmesi gerek-
mektedir. Bunun için gerekli koşul ise insanların yatırıma teşvik edilmesidir. Bu bağlamda
piyasa katılımcılarına sağlıklı bir yatırım ortamı sunulması hayati önem taşımaktadır. Ya-
tırım ortamının dört temel bileşeni bulunmaktadır; güvenlik ve istikrar, finans ve altyapı,
işgücü piyasası ile düzenleyici otoriteler ve vergilendirme.
Yatırım ortamının bileşenleri ve bunlara ilişkin unsurlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Güvenlik ve

İstikrar Finans ve Altyapı İşgücü Piyasası

Düzenleyici Otoriteler

ve Vergilendirme

Fiziksel    güvenlik Fon    kaynakları  ve  finansal    hizmetlere  erişim Kalifiye işgücü  arzı Bürokrasi

Makroekonomik   

İstikrar

Hammadde    ve  enerji  

kaynaklarına    erişim

İşe alma    ve  işten   

çıkarma kolaylığı Gümrük    yasaları

Hukuki  yapı Altyapı    (iletişim,  ulaşım) Vergi   politikaları

Güvenlik ve İstikrar

Fiziksel güvenlik yatırımların ve işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için temel ge-
reksinimlerden biridir. Fiziksel güvenliğin yetersiz olduğu durumlarda işlemler aksayabil-
mekte ve dolayısıyla oluşan güven kaybı nedeniyle yatırımların miktarı düşebilmektedir.
Bunun yanında ticari hayatta aksamalar yaşanmakta, işlemlerde şeffaflık azalmakta, re-
kabet düşmekte ve işlemler daha çok bireysel bağlantılara bağlı hale gelmektedir. Fiziksel
güvenlik algısı özellikle riskten kaçınan yatırımcılar için gerçek risk faktörlerinden biridir.
Yalnızca yerel işletme ve yatırımcılar için değil, bunun yanında yabancı işletme ve yatı-
rımcılar için de öncelikli koşullardan bir tanesi fiziksel güvenliktir. Bu nedenle fiziksel
güvenliğin sağlanması özel sektör aktiviteleri ve yatırım miktarının arttırılması açısından
hayati önem taşımaktadır.
Sağlıklı bir yatırım ortamı için diğer bir önemli unsur makroekonomik istikrardır.
Ekonomik, sosyal ve siyasi alanda yaşanan olumsuz gelişmeler makroekonomik istikra-
rı önemli ölçüde etkilemekte, para ve maliye politikalarının çökmesine dahi sebep ola-
bilmektedir. Özellikle savaş gibi etkileri büyük ölçekli olaylar, özel sektör firmalarını ve
yatırımları doğrudan etkilemektedir. Yaşanan bu gibi olayların ardından finansal sektör
yatırımları büyük bir hızla düşmekte, yabancı yatırımlar azalmakta ve enflasyon oranları
yükselmektedir. Diğer bir ifadeyle bu tür olaylar ekonomik aktiviteyi büyük oranda düşü-
rerek ekonominin genelinde büyük sorunlar doğurabilmektedir.
Yatırım ortamını belirleyen unsurlardan bir diğeri de ülkenin sahip olduğu hukuki
yapıdır. Özellikle ticari işlemlere ilişkin yasal düzenlemeler, hem işletme faaliyetleri hem
de yatırımcılar açısından son derece önemlidir. Hukuki yapıda yer alan aksaklık ve ek-
siklikler yatırım hacminin düşmesine neden olmaktadır. Aksi durum ise yaşanabilecek
hukuki anlaşmazlıkların çözümü olacağına dair tarafları rahatlatarak ekonomik birimleri
yatırımlar konusunda cesaretlendirecektir.

Tablo 1.