- Ünite - Menkul Kıymetlere Yatırım Ortamı 17
tırımcılardır. Riski sevmeyen yatırımcılar risklerini düşürmek adına ilave getiri elde etme
ihtimallerinden vazgeçebilirler. Bir yatırımdan kesin olarak 1.000 TL getiri elde etmek
ile diğer bir yatırımdan %50 ihtimalle 2.000 TL getiri elde etme konusunda tercihlerini
birinci alternatiften yana kullanacaklardır. Riskten kaçınan yatırımcılar hisse senedi veya
riskli varlıklara yatırım yapmaktan ziyade, getirisi daha düşük olan devlet tahvili gibi ens-
trümanlara yatırım yapmakta veya paralarını vadeli mevduata yatırmaktadır.
Riskten kaçınan yatırımcıların aksine, riske karşı kayıtsız yatırımcılar risk faktörünü
göz ardı ederek yalnızca yatırımın sağlaması muhtemel getiriye odaklanırlar. Riske kar-
şı kayıtsız yatırımcılar için yukarıdaki alternatifler birbirinin aynıdır, çünkü her iki ya-
tırımın da beklenen getirisi eşittir (İkinci yatırım için beklenen getiri 2.000*0,50=1.000
TL’dir). Yatırımcının belli bir yönde tercihi yoktur, herhangi bir seçeneğe yönelebilir. Riski
seven yatırımcılar ise her bir ilave getiri için riskte daha fazla artışa razı olurlar ve risk
alma eğilimine girerler. Risk seven yatırımcılar yukarıdaki iki alternatiften ikincisini ter-
cih edeceklerdir, çünkü söz konusu yatırımdan diğer seçeneğe göre 1.000 TL daha fazla
kazanma ihtimali bulunmaktadır.
TEMEL YATIRIM ARAÇLARI
Finansal piyasalar ve finansal araçlar hakkında detaylı bilgiliye sahip olmayan yatırımcı-
lar, genellikle mevduat, döviz, kıymetli maden veya gayrimenkul gibi geleneksel yatırım
araçlarını tercih etmektedir. Bununla birlikte yatırımcılar, enflasyondan korunmak ve ge-
lecekte gelir elde ederek refah düzeylerini artırmak gibi amaçlarla birçok farklı yatırım
aracını kullanabilirler. Ancak Menkul Kıymet Yatırımları kitabının bu ünitesinde, temel
yatırım araçları olarak hisse senedi, tahvil ve diğer menkul kıymet çeşitleri üzerinde du-
rulacaktır. Diğer yandan finansal piyasalarda işlem gören yatırım araçları yalnızca söz
konusu menkul kıymetler ile sınırlı değildir. Yatırımcılar risk ve getiri beklentilerine bağlı
olarak farklı finansal araçlara yatırım yapabilirler.
Hisse Senetleri
Hisse senetleri, anonim şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler tara-
fından ihraç edilebilen, sermayenin belirli bir oranını temsil eden ve sahibine belirtilen
oranda ortaklık hakkı yanında mali ve idari haklar sağlayan menkul kıymetler olarak ta-
nımlanmaktadır. Anonim şirketler, özsermaye gereksinimlerini karşılamak ve fon sağla-
mak amacıyla hisse senedi ihraç ederler. Bununla birlikte anonim şirketlerin çıkarabile-
cekleri sermaye tavanı, kayıtlı sermayeye bağlıdır. Kayıtlı sermaye; anonim ortaklıkların,
esas sözleşmelerinde hüküm bulunmak şartıyla yönetim kurulu kararı ile TTK’nın esas
sermayenin artırılmasına dair hükümlerine tabi olmaksızın hisse senedi çıkarabilecekleri
azami miktarı göstermektedir.
Hisse senetlerinin sahiplerine sağladığı temel haklar; ortaklık, yönetime katılma (oy),
kâr payı alma, rüçhan (yeni pay alma), bedelsiz pay alma, tasfiyeden pay alma ve bilgi
edinme hakları şeklindedir. Hisse senetlerinin sahiplerine sağladığı temel idari haklar, ge-
nel kurula katılma, oy ve bilgi edinme haklarıdır. Bu haklara sahip olan bir hisse senedi
yatırımcısı, yönetim ve denetim kurullarının seçimleri ile birlikte sermaye artırımı ve bir-
leşme gibi işletme açısından stratejik kararlarda oy kullanabilir. Diğer yandan hisse sene-
di sahipleri, rüçhan hakkı olarak ifade edilen, yeni çıkarılacak hisse senetlerini öncelikle
satın alma hakkına sahiptirler.
Hisse senetleri taşıdıkları özellikler ve farklı açılardan şu şekilde sınıflandırmaktadır;
Tedavül Açısından Hisse Senetleri: Tedavül açısından hisse senetleri nama ve hami-
line yazılı hisse senetleri olarak iki gruba ayrılmaktadır. Ana sözleşmede aksine hüküm
olmadıkça, mülkiyet devri, hisse senedinin satın alana teslimi ve şirket pay defterine kaydı