Palme AYT Organik Kimya Soru Kitabı (2018-2019)

21

Palme Yayınevi

1.Ünite /KARBON KİMYASINA GİRİŞ

HİBRİTLEŞME

Farklı yapı ve enerjideki

orbitallerin etkileşerek aynı

enerji düzeyine sahip özdeş

orbitallere dönüşmesine hib-

ritleşme, (melezleşme), bu

yeni orbitallere de hibrit orbi-

talleri denir.

Hibritleşmeye bir tane s,

bir tane p orbitali katılıyorsa

oluşan hibrit orbitalleri sp

olur. Bir tane s , iki tane p or-

bitali katılıyorsa oluşan hibrit

orbitalleri sp^2 olur. Bir tane s,

üç tane p orbitali katılıyorsa

oluşan hibrit orbitalleri sp^3

olur.

C atomunda sp

hibrit orbitallerinin oluşumu;^3

(^6) C = 1s
2s^2
2p^2
2
2p 2p 2p
Temel hal
halHibritleşmiş
2p 2p 2p
2s
sp
sp^3
sp^3
sp^3
3
halUyar›lmış
2s
MOLEKÜL GEOMETRİSİ
Molekül geometrileri, de-
ğerlik katmanı elektron çiftleri
itme kuramına (VSEPR) göre
belirlenir. Bu kurama göre,
hibrit orbitalleri üç boyutlu
mekanda birbirinden olabildi-
ğince uzakta olmalı (aradaki
açı büyük olmalı) dır. Ayrıca
bu kuram, merkez atoma iki
ya da daha fazla atomun bağ-
landığı moleküllerde geçerli-
dir.
Merkez atom, A; ortaklan-
mamış elektron çifti, E; mer-
kez atoma bağlı atom ya da
atom grupları, X ile gösterilir.

1. X atomu 9 Y atomu ile düzgün dörtyüzlü yapı-

da molekül oluşturmaktadır.

Buna göre,

I. X in hibrit türü sp^2 'dir.

II. Molekül 5 atomludur.

III. Bir tane molekülünde ortaklanmamış

elektron çifti sayısı 12'dir.

yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

2. Molekül VSEPR gösterimi

I. BeH 2 AX 2

II. CH 4 AX 3 E

III. H 2 O AX 2 E 2

Yukarıda verilen moleküllerden hangileri-
nin karşısındaki VSEPR gösterimi doğru-
dur? ( 6 C, 1 H, 8 O, 4 Be)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I ve III

3. VSEPR gösterimi AX 3 E şeklinde olan bile-

şik ile ilgili;

I. Molekül geometrisi üçgen piramittir.

II. Merkez atom ortaklanmamış elektron çif-

ti içermez.

III. Hem bağlar hem de molekül polardır.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III

D) II ve III E) I ve II

4. Aşağıda verilen maddelerden hangisinde

merkez atomun hibrit türü diğerlerinden

farklıdır?

( 1 H, 6 C, 8 O, 7 N, 15 P, 17 Cl)

A) CH 4 B) H 2 O C) NH 3

D) CO 2 E) PCl 3

5. Metan (CH 4 ) molekülü ile ilgili aşağıdaki

yargılardan hangisi yanlıştır? ( 1 H, 6 C)

A) Bağlayıcı elektron çifti sayısı 4 tür.

B) Merkez atom çevresindeki doğrultu sayısı

2'dir.

C) Molekül düzgün dörtyüzlü yapıdadır.

D) Molekül oluşurken C atomunun 2s ve 2p

orbitalleri karışarak dört tane yeni özdeş

orbitaller oluşturur.

E) Karbon atomu sp^3 hibritleşmesi yapmıştır.

6. I. durum: 1s^2 2s^2 2px^1 2py^1 2pzo

II. durum: 1s^2 2s^1 2px^1 2py^1 2pz^1

Karbon atomuna ait iki durum yukarıda veril-

miştir.

Buna göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi

söylenemez? ( 6 C)

A) Birinci durum C atomunun temel halidir.

B) İkinci durum C atomunun uyarılmış hali-

dir.

C) İkinci durumda karbon atomunun ortak-

lanmamış elektron sayısı 4'tür.

D) İkinci durumda C atomunun proton sayı-

sı birinci durumdakinden fazladır.

E) C atomu uyarıldığında dört özdeş orbital

oluşur.

1. A 2. E 3. C 4. D 5. B 6. D
   7. TEST

Hibritleşme ve Molekül Geometrisi

Geometrisi - I