Palme Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatımlı 2018-2019

Çözümlü Sorular

Palme Yayınevi

11. 
    

    (^) H
    H C X
    H
    Yukarıda molekül yapısı verilen bile-
    şikte X yerine;
    I. CH 3
    II. H
    III. OH
    hangileri bağlandığında oluşan bileşi-
    ğin suda çözünmesi beklenmez?
    A) Yalnız I B) Yalnız II
    C) I ve II D) II ve III
    E) I, II ve III

    
    


12. 
    

    NaNO 3 katısının suda çözünmesi ile
    ilgili;
    I. NaNO 3 ve H 2 O arasında iyon-dipol
    
    etkileşimi görülür.
    II. Çözeltideki iyonlar hidratlaşmış hal-
    de bulunur.
    III. İyonlar çözünme sırasında su mole-
    küllerinin dipolleri tarafından elekt-
    rostatik olarak çekilir.
    yargılarından hangileri doğrudur?
    A) Yalnız I B) I ve II
    C) I ve III D) II ve III
    E) I, II ve III

    
    


13. 
    

    Aşağıda verilen madde çiftlerinin
    
    oluşturduğu karışımlardan hangisinin
    
    görünümü yanlış verilmiştir?
    Madde çifti Görünüm
    A) C 6 H 6 –HF Heterojen
    B) I 2 –CCl 4 Homojen
    C) NH 3 –H 2 O Homojen
    D) H 2 S–H 2 O Heterojen
    E) CH 3 Cl–C 2 H 5 OH Homojen

    
    

Tanecikler Arası Etkileşimler ve Çözünme Süreci

Çözeltiyi   oluşturan   çözücü  ve   çözünen    tanecikleri karışırken  çözücü  tanecikleri çözünen 

taneciklerinin  etrafını    kuşatır.    Dolayısıyla her  iki     tür     tanecik    arasında    bir  etkileşim  oluşur. Bu  

olaya   çözünme denir.  Çözücü  ve   çözünen    maddelerin  tanecikleri arasındaki  itme     ve  çekme  

kuvvetleri  sonucunda   çözünen tanecikleri moleküllerine   veya     iyonlarına ayrılabileceği  için     iki    

farklı  çözünme süreci  gerçekleşir.

1. İyonik Yapılı Bileşiklerin Çözünme Süreci
   Polar moleküller, çoğu iyonik ve polar kovalent bileşikler için çözücü özelliğe sahiptir. Su,
   polar çözücüler içinde en yaygın olanıdır. İyonik bileşiklerin iyonları, polar moleküllerin ise
   dipolleri çözünme sırasında su moleküllerinin dipolleri tarafından elektrostatik olarak çekilir.
   
   Örneğin, KCl tuzunda K+ ve Cl- ları iyonik bağlarla, suda ise su molekülleri hidrojen bağı,
   
   dipol-dipol etkileşimleri ve London kuvvetleriyle birbirine bağlıdır. KCl nin iyonları su mole-
   külleri tarafından sarılarak çözelti içerisinde tutulurlar. Burada, tuzun pozitif iyonunun (K+)
   etrafını suyun negatif kısmı sararken, tuzun negatif iyonunun (Cl-) etrafını da suyun pozitif
   kısmı sarar. İyonlarla iki kutuplu (dipol) bir molekül olan su arasındaki bu etkileşime iyon-di-
   pol etkileşimi denir. Oluşan bu etkileşimler K+ ve Cl- larının birbirinden ayrılmasına neden
   
   olur ve tuz suda çözünür.

– –

– –

+

+

+ +

+ +

+ –

Suyun   negatif iyon    dipolü  (oksijen)   

pozitif iyonları    çeker.

Suyun   pozitif iyon    dipolü  

negatif iyonu   sarar.

Pozitif iyon

su  molekülleri 

tarafından  sarılır. İyonik yapı molekülleriyle sarılır.Negatif iyon    su  

İyonik  kristallerin    suda    çözünmesi

+

Çözücünün   su   olması durumunda   çözünen madde   taneciklerinin  H 2 O    molekülleri    tara-

fından  çevrelenmesine  hidratasyon denir.  Aynı     olay    başka  bir  çözücü içerisinde  gerçekle-

şirse   solvatasyon adını   alır.

KCl  gibi    iyonik yapılı  bileşiklerin    suda    çözünmesini her  zaman  modelleyerek    göstermek   

mümkün  değildir.   Bu  yüzden  çözünme olayları    daha    çok denklemlerle    gösterilir.

KCl(k)   Su K+(suda)    +   Cl-(suda)

Ca(NO 3 ) 2 (k)  Su     Ca2+(suda)  +    2 NO 3 - (suda)

NaF(k)   Su Na+(suda)   +   F–(suda)

Al 2 (SO 4 ) 3 (k)   Su     2Al3+(suda) +    3 SO 4 2-(suda)

Bir  maddenin   başka   bir  madde  içerisinde  çözünebilmesi   için     çözünen-çözünen    arasın-

daki     etkileşimlerin kopup   çözücü-çözünen  arasında    yeni     etkileşimlerin oluşması    gerekir.    An-

cak  CaCO 3     gibi     bazı    maddelerde çözünen-çözünen arasındaki  çekme   kuvvetleri  çok  güçlü  

olduğundan  bağların    kırılması   zordur  ve  çözünme olayı   gerçekleşmeyebilir.

2. Molekül Yapılı Bileşiklerin Çözünme Süreci
   Moleküler yapılı maddelerin suda çözünmesinde en etkili etkileşim hidrojen bağıdır. Su
   
   molekülleri ile çözünen maddenin molekülleri arasında hidrojen bağı bulunuyorsa o madde
   
   suda çok iyi çözünür. Örneğin şeker ve alkol böyle maddelerdir.
   Genellikle benzerlik ilkesine göre, polar çözücüler polar yapılı maddeleri çözerken, apo-
   lar çözücüler de apolar yapılı maddeleri çözerler. CH 4 , C 2 H 6 , Cl 2 , CCl 4 , CO 2 ve I 2 gibi mad-
   deler apolar moleküllerdir. Bu ve benzeri moleküller arasındaki çekimler London kuvvetle-
   ridir. H 2 O, CH 3 Cl, H 2 S, HF, HCl gibi maddeler polardırlar ve bu tür maddeler dipol-dipol
   etkileşimi oluşturarak birbiri içerisinde çözünür.
   Su ile O 2 gazı karıştırıldığında apolar O 2 moleküllerinde anlık dipoller gözlenir. O 2 mo-
   lekülünün anlık dipolü ile dipol su molekülleri arasında etkileşim oluşur. Bu etkileşime di-
   pol-anlık dipol etkileşimi denir.

� 1A     grubu  elementlerinin  iyonlarını  içeren  bi-

leşiklerin  hepsi   suda    çözünür.

�    7A  grubu  elementlerinin  iyonlarını  içeren  bi-

leşiklerin  hepsi   suda    çözünür.

�    7A  grubu  elementlerinin  Ag+, Hg+    ve   Pb2+

larıyla yaptıkları  bileşikler  suda    çok  az  çö-

zünür.

� NO 3 -    içeren  bileşiklerin    hepsi   suda     çözünür.

1.Bölüm / HOMOJEN VE HETEROJEN KARIŞIMLAR