Palme Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatımlı 2018-2019

Çözümlü Sorular

Palme Yayınevi

E.  Metalik ve  Ametalik    Özelliklerin    Değişimi

Elementleri elektron    dizilişlerine   göre    metal,  ametal  ve  yarı    metal   olarak  sınıflandırabiliriz.

♦ Metal atomlarının genellikle değerlik elektron sayıları azdır ve asal gaz elektron di-
zilişine sahip olmak için elektronlarını kolayca (az enerji ile) kaybederler. Bu yüzden
metaller ne kadar kolay elektron verebiliyorsa (iyonlaşma enerjisi ne kadar düşükse) o

kadar aktiftirler. En aktif metaller son katmanlarında bir elektron bulunduran 1A grubu
metalleridir.

♦ Ametal atomları genellikle değerlik elektron sayıları fazla olduğu için az sayıda elektron

alarak asal gaz elektron dizilişine sahip olurlar.

♦ Periyodik sistemde bir periyotta soldan sağa doğru değerlik elektron sayısı arttığından
ametalik özellik artar. Metalik özellik genellikle azalır.

♦ Bir grup içinde yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe metalik özellik genellikle artar. Ame-
talik özellik azalır.

♦ Bir grup içinde yukarıdan aşağıya inildikçe atom yarıçapı artacağından elektron verme

kolaylaşır ve metalik aktiflik artar.

♦ Ametalik özellik, elektron alma eğilimi ile doğru orantılıdır. En aktif ametaller son kat-
manlarında 7 tane elektron bulunduran 7A grubu elementleridir. Periyotta soldan sağa

doğru, grupta aşağıdan yukarıya doğru ametalik aktiflik artar.
F. Asitlik ve Bazlık Özelliklerinin Değişimi
Elementlerin asitlik ve bazlık özellikleri genellikle oksitleri ve hidroksitleri üzerinden in-
celenebilir.

♦ XOH yapısındaki bileşik suda çözündüğünde X+ ve OH– iyonlarını veriyorsa bazik karak-
terli olduğu anlaşılır.
X 2 O(k) + H 2 O(s) $ 2XOH(suda)
XOH(suda) $ X+(suda) + OH–(suda)

♦ XOH yapısındaki bileşik suda çözündüğünde XO– ve H+ iyonlarını veriyorsa asidik ka-
rakterli olduğu anlaşılır.
X 2 O(g) + H 2 O(s) $ 2XOH(suda)
XOH(suda) $XO–(suda) + H+(suda)

♦ Oksitlerin asidik ve bazik özelliği bileşik oluşturduğu elementin elektronegatifliğine bağ-
lıdır. Elektronegatifliği düşük olan elementlerin oksitleri ve hidroksitleri bazik, elektrone-
gatifliği yüksek olan elementlerin oksitleri ve hidroksitleri asidik özellik gösterir.

♦ Genel olarak metallerin elektronegatiflikleri küçük olduğu için metal oksitleri, sulu çözel-
tisinde bazik özellik gösterir.

♦ Genel olarak ametallerin elektronegatiflikleri büyük olduğu için oksijence zengin olan

ametal oksitleri, suda çözündüğünde asit özellik gösterir (CO 2 , SO 2 , SO 3 ...).

♦ Bir periyotta sağa doğru gidildikçe elementlerin oksijenli bileşiklerinin asitlik özelliği ar-
tarken, sola doğru gidildikçe bazlık özelliği artar.

♦ Bir grupta aşağıya doğru bazlık özelliği artar.

Hem  asit    hem     de  baz     özelliği   gösteren    maddelere   amfoter madde,  oksitlere   ise  amfoter    

oksit   denir   (Al 2 O 3 , ZnO...)

52. Periyodik cetvelde aynı grupta bulunan
    X, Y ve Z metalleri ile ilgili aşağıdaki bil-
    giler veriliyor;
    – Elektron verme eğilimi en fazla olan
    
    X’tir.
    – Metalik özelliği en az olan Y’dir.
    Buna göre, X, Y ve Z’nin periyodik
    
    cetveldeki konumları ile ilgili aşağıda-
    kilerden hangisi doğrudur?

A) X

Z

Y

B)   Y

Z

X

C) Y

X

Z

D)   X

Y

Z

E) Z

Y

X

53. (^2)
    3
    (^14)
    Periyodik cetvelde yer alan element-
    lerin genel özellikleri ile ilgili aşağıda-
    ki yargılardan hangisi yanlıştır?
    A) Atom yarıçapı 4 yönünde azalır.
    B) Birinci iyonlaşma enerjisi 3 yönünde
    
    azalır.
    C) Oksitlerin bazik özelliği 2 yönünde
    
    azalır.
    D) Değerlik elektron sayısı 1 yönünde
    
    değişmez.
    E) Elektronegatiflik 1 yönünde artar.
    3.Bölüm / Periyodik Sistem