15.Ünite / SOLUNUM SİSTEMİ
1
2
3
4
5 6
7
8
9
10
11
Vücut dokusu
Dokular
arası sıvı CO^2
Üretilen CO 2
CO 2
CO 2
Akciğerlerde alveol boşluğu
Kılcaldamar
içindeki plazma
CO 2
CO 2
H 2 CO 3
HCO 3 – + H+
HCO 3 –
H 2 O
CO 2
CO 2
H 2 CO 3
HCO 3 – + H+
HCO 3 –
H 2 O
Karbonik asit
Alyuvarlar
Kılcaldamar
duvarı
Akciğerlere
Hb
Hb
Dokulardan
CO 2 taşınımı
Akciğerlere
CO 2 taşınımı
Hemoglobin (Hb)
CO 2 ve H+
alır.
Hemoglobin
CO 2 ve H+
bırakır.
Bikarbonat
Kanda CO 2 taşınması
Karbondioksitin doku hücrelerinden akciğerlere taşınması aşağıdaki gibi
özetlenebilir:
- Vücut hücrelerinde üretilen CO 2 difüzyonla önce doku sıvısına sonra kan
plazmasına geçer. - CO 2 'nin sadece %7'si plazmada kalır. Geri kalan kısmı alyuvar hücrele-
rine girer. - CO 2 'nin bir kısmı hemoglobine bağlı olarak (karbominohemoglobin) ta-
şınır. - Alyuvara giren CO 2 'nin büyük bir kısmı karbonik anhidraz enziminin ka-
talizlediği bir tepkimeyle H 2 O ile birleşir ve karbonik asidi (H 2 CO 3 ) oluş-
turur. - Karbonik asit; bikarbonat (HCO 3 – ) ve hidrojen (H+) iyonlarına ayrışır.
- Hidrojen iyonlarının (H+) büyük bir kısmı hemoglobine bağlı olarak taşınır.
Böylece kanın asitliğinin artması (Bohr kayması) önlenir. - Bikarbonat iyonlarının (HCO 3 – ) çoğu difüzyonla kan plazmasına geçer ve
akciğerlere taşınır. - Akciğerlerde, HCO 3 – difüzyonla plazmadan alyuvara girer ve hemoglo-
binden ayrılan H+ iyonları ile birleşerek H 2 CO 3 'i oluşturur. - Karbonik asit, karbonik anhidraz enzimi ile H 2 O ve CO 2 'ye dönüşür. Ay-
rıca hemoglobine bağlı olan CO 2 serbest kalır. - CO 2 alyuvar hücresinden önce kan plazmasına sonra doku sıvısına
geçer. - CO 2 doku sıvısından alveol boşluğuna geçer. Nefes verme ile CO 2 vü-
cuttan uzaklaştırılır.