Örnek Sorular
Palme Yayınevi18.Ünite / GENDEN PROTEİNE
- Protein sentezinde görev yapan bir mRNA'daki
nükleotit sayısının 600 olduğu bilinmektedir.
Buna göre,
I. mRNA'daki kodon,
II. sentezlenen proteindeki amino asit,
III. protein sentezi sırasında açığa çıkan su
molekülü
sayıları aşağıdakilerden hangisinde doğru
olarak verilmiştir? (Stop kodonu dahil)
I II III
A) 300 300 299
B) 600 200 199
C) 200 199 198
D) 300 299 298
E) 200 200 200 - Bir hücredeki polipeptit senteziyle ilgili olarak
mRNA kodonlarında meydana gelen bir baz
değişimi aşağıda verilmiştir.
Baz değişimi sonucunda oluşan mRNA kul-
lanılarak sentezlenen polipeptidin, amino asit
diziliminde normal polipeptitten hiçbir farkı ol-
madığı görülmüştür.
Buna göre,
I. Farklı kodonlar aynı amino asidi şifrele-
yebilir.
II. Aynı kodon birden fazla amino asidi şif-
releyebilir.
III. Kodonlarda özgüllük yoktur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
(2014 – LYS)
- Proteinlerin yapısına katılan 20 çeşit amino asit
olmasına rağmen bunları şifreleyen genetik
kod veya kodon sayısının 61 olduğu bilinmek-
tedir. Böylece hemen hemen her amino asit
için birden fazla sayıda genetik kod vardır.
Genetik kod sayısının fazla olmasının canlı-
lara sağladığı yarar aşağıdakilerden hangisi
olabilir?
A) Canlıların daha fazla çeşit protein sentezle-
mesine olanak sağlaması
B) Genlerde meydana gelen bazı nokta mu-
tasyonların etkisinin fenotipe yansımasının
önlenmesi
C) Amino asit çeşitliliği az olsa bile protein
sentezinin sürdürülmesine izin vermesi
D) Protein sentezi sırasında bir amino asitin
yerine başka birinin kullanılmasına izin ver-
mesi
E) Bir tRNA molekülünün birden fazla çeşit
amino asidi taşımasına olanak sağlaması
(2013 – LYS)
33 A 34 A 35 D
� Tabloda da görüldüğü gibi AUG kodunu başlangıç kodonudur ve metionin ami-
no asidini şifreler. (Bu nedenle proteinlerin ilk amino asidi metionin olur. Fakat
daha sonra bu başlangıç amino asidi, bir enzim tarafından zincirden çıkarılabilir).
� Tablodaki 64 kodondan 3 tanesi (UAA, UAG, UGA) amino asit şifrelemez. Bu
kodonlara durdurucu (stop) kodon adı verilir. Bunlar ribozomlara protein sen-
tezini durdurması için sinyal veren kodonladır.
� Stop kodonları (3 tane) amino asit şifrelemediğinden mRNA'daki 61 çeşit ko-
don, protein yapısındaki 20 çeşit amino asiti şifreler. Bir kodon sadece bir amino asiti şifreler. Fakat bazı amino asitlerin
birden fazla kodonu olabilir. Örneğin UUA kodunu sadece lösin amino asitini
şifreler. Fakat lösin amino asitinin şifreleyen UUA, UUG, CUU, CUC, CUA ve
CUG olmak üzere 6 çeşit kodon bulunur. Bir amino asitin birden fazla kodon tarafından şifrelenmesi, mutasyon
etkisini azaltan bir adaptasyondur.� mRNA'daki nükleotit sayısının üçe bölünmesi ile mRNA'daki kodon sayısı bu-
lunur. Stop kodonu amino asit şifrelemediğinden sentezlenen proteinde kodon
sayısını bir eksiği kadar amino asit bulunur. Örneğin, nükleotit sayısı 3X olan bir
mRNA'da X tane kodon bulunur. Bu mRNA'dan sentezlenen protein molekü-
lünde (X - 1) tane amino asit bulunur.B. PROTEİN SENTEZİ
� Protein sentezinde DNA, mRNA, tRNA, amino asit, enzim, ribozom ve ATP
molekülleri görev yapar.
� DNA üzerinde bulunan ve belirli bir proteinin sentezlenmesi için şifre veren par-
çaya gen adı verilir. Genetik materyale ait birimlerin küçükten büyüğe doğru organizasyo-
nu aşağıda verilmiştir:
Nükleotit Genetik kod Gen DNA Kromozom� Genler doğrudan protein sentezine katılmaz. Bir gendeki bilginin protein sen-
tezinde kullanılmak üzere mRNA'ya aktarılmasına transkripsiyon (genetik şifre
yazılması) denir.