Örnek Sorular
Palme Yayınevi19.Ünite / BİYOTEKNOLOJİ VE GEN MÜHENDİSLİĞİ
- Adli bir vakada elde edilen DNA molekülü-
nün miktarı aşağıdaki yöntemlerden hangisi
ile artırılır?
A) Tam korunumlu DNA eşlenmesi
B) Amniyosentez
C) Polimeraz zincir reaksiyonu
D) Jel elektroforez
E) Mikroenjeksiyon - DNA parmak izi yöntemi,
I. babalık davaları,
II. suçluların tespiti,
III. türlerin karşılaştırılması
olaylarından hangilerinde kullanılabilir?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III - Adli tıpta, güvenirliği çok yüksek olan "DNA
parmak izi yöntemi", zanlıların suçluluğunun
kanıtlanmasında ve babalık testlerinde kulla-
nılmaktadır.
Bu yöntemin güvenilir olması DNA'nın aşa-
ğıda verilen özelliklerinden hangisine da-
yanmaktadır?
A) Sarmal yapıya sahip olması
B) Enzimlerle istenilen yerden kesilebilmesi
C) Laboratuvar ortamında çoğaltılabilmesi
D) Hücreden saf olarak elde edilebilmesi
E) Bazı bölgelerindeki baz dizilimlerinin bireye
özgü olması
(2010 – LYS)
21 B 22 B 23 A- İnsanlarda Uygulanması:
� Kalıtsal hastalıkların kökeninin anlaşılması ve tedavi edilebilmesi, ancak insan
genomunun tam anlamıyla deşifre edilmesiyle mümkün olacaktır. Bu amaçla
1990 yılında ABD ve Avrupa ülkelerinin katıldığı "İnsan Genomu Projesi" adı
altında büyük bir çalışma başlatılmıştır.
� Uluslararası nitelikte olan bu proje üniversite ve araştırma enstitülerindeki 20
araştırma grubunun birlikte finanse edilmesiyle organize edilmiştir. Bu projedeki
amaç yaklaşık üç trilyon baz uzunluğundaki haploit (n) insan genomunun DNA
dizilimini bularak, gen haritasını çıkartmaktı. Proje 2003 yılında tamamlanmış ve
bitmiş dizi yayınlanmıştır.
� Nükleotit dizilerinin aydınlatılması birçok hastalığın teşhis ve tedavisini kolay-
laştıracağı, kalp ve kanser gibi ölümcül hastalıkların daha önceden teşhis edilip
önlenebileceği düşünülmektedir. - Adli Uygulamaları:
� Her bireyin DNA nükleotit dizilimi kendine özgüdür. İnsan genomunun bu özel-
liği dikkate alınarak günümüzde suçluların tespitinde, babalık testlerinde ve
toplum sağlığı gibi insanla ilgili birçok araştırmada kullanılan rekombinant DNA
tekniğine dayalı DNA parmak izi yöntemi geliştirilmiştir.
� İnsan genomunda anlamlı ve anlamsız diziler bulunmaktadır. Anlamsız diziler
herhangi bir proteini şifrelemeyen ve büyük çoğunluğu tekrar eden DNA dizile-
rinden oluşmaktadır. Tekrar edilen anlamsız dizilerin sayısı ve baz dizilimi birey-
den bireye farklılık gösterir. Bu dizilerin çok az bir kısmı (%10–15) DNA parmak
izi yöntemiyle genetik teşhislerde kullanılmaktadır. DNA parmak izi yönteminin
basamakları aşağıda verilmiştir.
• Bireyden alınan DNA örneği uygun restriksiyon enzimleri ile kesilir.
• Tekrar edilen DNA parçaları PCR (polimeraz zincir reaksiyonu) yöntemiyle
çoğaltılır.
• Elde edilen DNA parçaları jele yüklenir ve elektroforez tekniği ile DNA'lar
büyüklüklerine göre değişik uzaklıkta bantlar oluşturulur.
• DNA'ya bağlanan bir boyanın ilave edilmesinden sonra, oluşan bantlar ultra-
viyole ışık altında floresan pembe renkli bir bant oluşturur.
� Oluşan bant profiline DNA parmak izi adı verilir. DNA kaynağı olarak bir bire-
yin hangi dokusu kullanılırsa kullanılsın oluşan DNA parmak izi aynı olur. Fakat
bireyden bireye DNA parmak izi farklı olup farklı bant profilleri oluşturur. Günü-
müzde bu özellik adli vakalarda kullanılarak birçok suçlu tespit edilmektedir.