Örnek Sorular
Palme Yayınevi20.Ünite / SOLUNUM
- Aşağıdaki tepkimelerden hangisinde ATP
sentezi gerçekleşmez?
A) Etil alkol fermantasyonu
B) Fotosentez
C) Laktik asit fermantasyonu
D) Nişasta sentezi
E) Oksijenli solunum - Hücresel solunum olayı ile ilgili,
I. Her basamağında farklı bir enzimin görev
yaptığı bir dizi tepkimeler zinciridir.
II. Organik monomerlerin kademeli olarak
parçalanmasını sağlar.
III. Süreç içinde açığa çıkan enerjinin tama-
mı ATP sentezinde kullanılır.
yargılarından hangileri doğru değildir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III - Bir bitki hücresine ait olan,
I. kloroplast,
II. sitoplazma,
III. mitokondri
yapılarından hangilerinde oksijenli solunu-
ma ait bazı tepkimeler gerçekleşir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
1 A 2 D 3 EB. SOLUNUM
� Canlılar yaşamak için ihtiyaç duydukları enerjiyi besinlerden karşılarlar. Glikoz
gibi organik moleküllerin enzimler yardımıyla parçalanarak ATP üretilmesi ola-
yına hücresel solunum denir.
Soluk alıp vermek ile "hücresel solunum" birbirinden farklı olaylardır.
soluk alıp verdiğimizde havadan O 2 alır, havaya CO 2 veririz ve bu olay akciğerle-
rimizde gerçekleşir. Hücresel solunum ise glikozun enzimler tarafından kataliz-
lenen bir dizi kimyasal reaksiyonla hücrede parçalanarak enerji elde edilmesidir.� Hücreler ATP üretmek için karbonhidrat, yağ ve protein gibi organik molekülleri
kullanırlar. Fakat hücresel solunumda yaygın olarak kullanılan substrat glikozdur.
� Glikoz molekülünün hücre solunumuyla parçalanması, her basamağında farklı
bir enzimin görev yaptığı bir dizi tepkime sonucunda kademeli olarak gerçek-
leşir. Bu süreçte açığa çıkan enerjinin bir kısmı ATP sentezinde kullanılırken
büyük bir kısmı da ısı olarak hücreye yayılır. Hücreler, metabolik aktiviteleri için
gerekli olan enerjiyi ATP molekülünden sağlarlar.
Glikozun kademeli olarak parçalanması ATP üretimini daha verimli hale
getirir. Glikozun parçalanması bir anda gerçekleşseydi üretilen ATP miktarı aza-
lıp açığa çıkan ısı miktarı artardı. Bu durum hücrelerin ölümüne neden olurdu.
� Organik monomerlerin parçalanarak ATP üretilmesinde fermantasyon, oksijenli
solunum ve oksijensiz solunum olarak adlandırılan üç farklı katabolik yol kulla-
nılır.
� Fermantasyon, organik besinlerin oksijen kullanılmaksızın kısmen yıkıldığı ka-
tabolik bir süreçtir. Bununla birlikte en yaygın ve etkin katabolik yol organik
moleküllerin oksijen varlığında parçalandığı oksijenli solunumdur. Prokaryot
ve ökaryot yapıdaki organizmaların çoğu ihtiyaç duyduğu ATP'yi oksijenli so-
lunum ile üretir. Bazı prokaryotlar, oksijen kullanmadan enerji üretimi sağlayan
benzer bir süreçle ATP üretirler. Bu olaya oksijensiz solunum adı verilir. Oksi-
jensiz solunumda son elektron yakalayıcı olarak oksijen dışındaki inorganik bir
molekül kullanılır.
I. OKSİJENLİ SOLUNUM
� Organik moleküllerin oksijen varlığında bir dizi tepkime ile karbondioksit ve
suya parçalanıp ATP elde edilmesine oksijenli solunum denir.
C 6 H 12 O 6 + 6O 2 $ 6CO 2 + 6H 2 O + Enerji (ATP + Isı)Aşağıda bu tepkimelerin genel özellikleri verilmiştir:
• Prokaryot canlılarda sitoplazmada başlar, hücre zarının iç yüzeyinde ta-
mamlanır.
• Ökaryot hücrelerde sitoplazmada başlayıp mitokondride tamamlanır. Mito-
kondri çift zarlı bir organeldir. Dıştaki zar düz, içteki zar ise kıvrımlıdır. İki zar
arasında zarlar arası boşluk bulunur. İç zarın oluşturduğu kıvrımlara krista
adı verilir. İç zar ile çevrelenmiş olan sıvı dolu alana matriks denir. Krista ve
matrikste oksijenli solunum enzimleri bulunur.