Örnek Sorular
Palme Yayınevi11.Ünite / DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
- Bir iskelet kasında gerçekleşen,
I. kas hücresinin endoplazmik (sarkop-
lazmik) retikulumundan Ca++ iyonlarının
serbest kalması,
II. miyozin ile aktin filamentlerinin ATP kul-
lanılarak birbiri üzerinde kayması,
III. kas hücresinde oluşan uyarının kas hüc-
resi zarı boyunca yayılması,
IV. Ca++ iyonunun aktin filamentine bağlan-
masıyla miyozinin aktine bağlanma böl-
gelerinin açılması,
V. motor uç plaklarındaki nörondan sinaptik
boşluğa asetilkolin salınması
olayların doğru sırası aşağıdakilerin hangi-
sinde verilmiştir?
A) I - IV - III - V - II B) II - V - I - III - IV
C) III - V - I - II - IV D) V - II - I - IV - III
E) V - III - I - IV - II - Aşağıdaki şekil, bir çizgili kas dokusunun mik-
roskobik yapısını göstermektedir.
I bandı
AKTİN
MİYOZİN
şeridiZ H bandı SARKOMERşeridiZA bandıAI bandıI bandı bandıKasılma sırasında (kayan iplikler hipotezine
göre) aşağıdakilerden hangisi gerçekleş-
mez?
A) Aktin çubuklarının birbirine yaklaşması
B) 'I' bandının daralması
C) "H" bandının daralması
D) "Z" şeritlerinin birbirine yaklaşması
E) Miyozin çubuklarının boyca kısalması
(1990 – ÖSS)
16 B 17 B 18 EKAS KASILMASI (Huxley Kayan İplikler Modeli)
� İskelet kası, isteğimizle kasılıp gevşeyen istemli bir kastır. İskelet kasları mer-
kezi sinir sisteminden gelen miyelinli motor nöronlar tarafından uyarılır. Motor
nöron ile iskelet kası hücreleri arasındaki bağlantı motor uç plak olarak adlan-
dırılır.(^1) Bir impuls (siyah ok), akson ucuna ulaşır ve si-
naptik keseciklerden asetilkolin salınır.
(^2) Kas zarı, uyarıyı alır ve bu
uyarı T tubüllerine yayılır...
3 ... sarkoplazmik retiku-
lumda depolanmış olan
Ca2+ iyonlarının salınma-
sına neden olur.
(^4) Sarkoplazmaya yayılan
Ca2+ iyonları, kas
kasılmasını uyarır.
(^5) Ca2+ iyonlarının sarkoplazmadan
geri alınması, kas kasılmasını
sonlandırır.
Miyofibril
Nöron-kas
bağlantısı
T tübülü
Sarkoplazmik
retikulum
Plazma
zarı
Aksiyon
potansiyeli
Motor uç plağın yapısı ve impulsların T tübülleri boyunca kas hücrelerinde iletilmesi
� Aşağıda bir kas telinin uyarıyı alması ve kasılması süresince meydana gelen
olaylar sırasıyla verilmiştir:
- Motor nörondan salgılanan asetilkolin, kas hücresinin zarındaki reseptörlere
bağlanır ve kas hücresi uyarılır. - Kas hücrelerinin zarı, hücrenin içine kadar uzanan T tübülleri ile bağlantılıdır.
Uyarıyı alan kas hücresinde oluşan impuls T tübülleri ile hücre içinde bulu-
nan sarkoplazmik retikuluma iletilir. - Uyarılan sarkoplazmik retikulumdan sitoplazmaya kalsiyum iyonları (Ca++)
salgılanır. - Sitoplazmaya salınan Ca++ iyonunun aktin filamentine bağlanmasıyla miyo-
zinin bağlanacağı bölge açığa çıkar. - ATP hidrolizi ile açığa çıkan enerji yardımıyla aktin filamentler, miyozin fila-
mentler üzerinden içeriye doğru kayarlar ve kasılma gerçekleşir. - Kasılmanın tamamlanmasından sonra Ca++ iyonları aktif taşıma ile sarkop-
lazmik retikuluma geçer ve kas gevşer.
Kasılmanın başlaması için sarkoplazmik retikulumdaki Ca++ iyonların si-
toplazmaya salınması gerekir. Gevşeme sürecinde bu Ca++ iyonları aktif taşıma
ile sarkoplazmik retikuluma geri toplanır. Ölünce, kasılma sırasında sitoplazmaya
bırakılan Ca++ iyonları sarkoplazmik retikuluma alınamadığından kaslar kasılı ka-
lır. Bu duruma ölüm katılığı (rigor mortis) denir.
� Huxley'in kayan iplikler modeline göre kasılma sırasında Z çizgileri birbirine
yaklaşır ve sarkomerin boyu kısalır. Aktin ve miyozin filamentlerin uzunluğu de-
ğişmez. Sarkomerin yapısında bulunan I bandı daralır, A bandının boyu değiş-
mez, H bölgesi ise daralır ya da kaybolur. Gevşemede ise bu olayların tam tersi
gerçekleşir.