Örnek Sorular
Palme Yayınevi
2.Bölüm / Canlıların Temel Bileşenleri
- Monosakkaritler,
I. glikozit bağı içermeme,
II. sindirime uğramadan hücre zarından ge-
çebilme,
III. içerdikleri karbon sayısına göre sınıflan-
dırılma
özelliklerinden hangileri ile disakkaritlerden
ayırt edilebilirler?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III - Aşağıdaki grafikte A hücresinde meydana ge-
len metabolik bir aktiviteye bağlı olarak mono-
sakkarit ve disakkarit miktarlarında meydana
gelen değişimler gösterilmiştir.
Zaman
Laktoz
Madde
miktarı
Y
X
Bu grafikle ilgili,
I. A bitkisel bir hücredir.
II. X molekülü glikoz ise Y molekülü galak-
tozdur.
III. Laktoz sentezine bağlı olarak hücredeki
su miktarı artar.
yargılarından hangileri doğru değildir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
- Aşağıdaki reaksiyonda her harf farklı bir mole-
külü simgeleyip a ve b monosakkarit, c bitkisel
bir disakkariti göstermektedir.
a + b $ c + d
Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi
doğru değildir?
A) c molekülünde glikozit bağı bulunur.
B) Reaksiyon dehidrasyon sentezidir.
C) a ve b molekülleri hücre zarından geçebilirler.
D) c molekülü maltoz olabilir.
E) d molekülü reaksiyon sırasında oluşan sudur.
22 C 23 D 24 E
� Heksozlara örnek olarak glikoz, fruktoz ve galaktoz verilebilir. Bu üç molekü-
lün formülü de C 6 H 12 O 6 'dır. Bu moleküllerin kapalı formülleri aynı olduğu halde
açık formülleri farklıdır. Böyle moleküllere izomer denir.
(^11)
3
4
5
2
6
3
4
5
2
(^66)
5
4 3
2
1
H 2 OH H
2 OH
H 2 OH
OH H
OH
H
H
H OH
OH
H
H
OH
H 2 OH
H
H
HO
H H
OH
HO
OH
OH
H OH
H
H
O O O
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C C
C
C
C C
C C
Glikoz Galaktoz Fruktoz
Glikoz, galaktoz ve fruktoz molekülleri izomerdir.
� En önemli heksoz glikozdur. Bu molekülün genel özellikleri aşağıda verilmiştir:
• ATP üretmek için ilk tercih edilen organik bileşiktir. Oksijenli solunumda
parçalanması sonucu CO 2 , H 2 O ve ATP açığa çıkar.
• Beyin hücrelerinin temel enerji kaynağıdır. Kandaki glikoz miktarının azal-
masından en fazla etkilenen beyin hücreleridir.
• Sağlıklı insanların 100 ml kanında 90-100 mg glikoz bulunur. Kandaki mik-
tarı insülin, glukagon ve adrenalin hormonlarının denetiminde belirli değerler
arasında sabit tutulur.
• Ayıracı benedikt veya fehling çözeltisidir. Bu çözeltilerle kiremit kırmızısı
rengini verir.
Vücuda alınan fruktoz ve galaktoz karaciğerde glikoza dönüşüp kana
karışır.
- Disakkaritler
� İki molekül monosakkaritin glikozit bağı ile birleşmesiyle oluşur. Bu sırada bir
molekül su açığa çıkar.
� Küçük moleküllerin birleşirken su açığa çıkarması şeklindeki tepkimelere de-
hidrasyon sentezi denir.
� Canlılardaki en önemli disakkaritler maltoz, laktoz ve sükroz'dur. Bunlardan
maltoz ve sükroz bitkisel, laktoz ise hayvansal kaynaklıdır.
Dehidrasyon tepkimelerinde açığa çıkan su sayısı ile monomerler
arasında kurulan bağ sayısı eşittir. Örneğin maltoz sentezi sırasında bir tane
glikozit bağı oluştuğundan, bir molekül su açığa çıkar.
Glikoz Dehidrasyon
Hidroliz
Glikoz + Maltoz
(Arpa şekeri)
+ H 2 O
Fruktoz Dehidrasyon
Hidroliz
Glikoz + Sükroz
(Çay şekeri)
+ H 2 O
Galaktoz Dehidrasyon
Hidroliz
Glikoz + Laktoz
(Süt şekeri)
+ H 2 O