Örnek Sorular
Palme Yayınevi2.Ünite / HÜCRE
- Organeller ve görevleri ile ilgili aşağıda ya-
pılan eşleştirmelerden hangisi doğru değil-
dir?
A) Golgi cisimciği " Salgıların paketlenmesi
B) Mitokondri " Oksijensiz solunum
C) Endoplazmik retikulum " Hücre içi madde
taşınımı
D) Lizozom " Hücre içi sindirim
E) Kloroplast " Besin sentezi - Tatlısularda yaşayan bir paramesyum, bulun-
duğu ortamdan alınarak derişimi daha yüksek
olan bir ortama konulmuştur.
Bu durumda paramesyumda aşağıdaki or-
ganellerden hangisinin çalışma hızının ya-
vaşlaması beklenir?
A) Kontraktil koful
B) Endoplazmik retikulum
C) Lizozom
D) Ribozom
E) Golgi cisimciği
(2013 – YGS)
- Atmosferdeki oksijen ve karbon dioksit
oranlarının değişmeden kalmasında aşağı-
daki organel çiftlerinden hangisi doğrudan
etkilidir?
A) Lökoplast – Kromoplast
B) Lizozom – Golgi cisimciği
C) Ribozom – Mitokondri
D) Mitokondri – Kloroplast
E) Kloroplast – Lökoplast
22 E 23 D 24 Eb. Kromoplast
� Bitkilere yeşil hariç, diğer renkleri veren pigmentlerdir. Bitkilerde sarı (ksantofil),
turuncu (karoten) ve kırmızı (likopen) renkte olan plastitler kromoplastlardır.
� Kromoplastlar çiçeklerde, yapraklarda, meyvelerde ve bazı bitkilerin köklerinde
bulunur. Örneğin havuçta karoten, domateste likopen, limonda ksantofil pig-
mentleri bulunmaktadır.
� Kloroplast, çevre ve iç faktörlerin etkisiyle kromoplasta dönüşebilir. Örneğin
sonbaharda yeşil yaprakların sararması, ham iken yeşil olan domatesin olgun-
laşırken kızarması bu duruma örnek olarak verilebilir.
c. Lökoplast
� Kloroplast ve kromoplastlardan farklı olarak renksiz plastitlerdir.
� Görevi nişasta, protein ve yağ depolamaktır. Örneğin patateste nişasta, ayçi-
çeği tohumunda yağ, fasulye tohumunda protein depolar.
� Bitkinin kök, toprak altı gövdesi ve tohum gibi depo organlarının hücrelerinde
bulunur.
� Uzun süre ışık alan lökoplastlar, yeşil renkli kloroplasta dönüşebilir.Plastitler birbirine dönüşebilir:
LökoplastKIfl›k loroplastKKlorofilinbozulmas› romoplastKOFUL
� Kofullar golgi cisimciği, endoplazmik retikulum, hücre zarı ve çekirdek zarı
tarafından oluşturulabilir. Tek katlı zarla çevrilidir. Kofullar işlevlerine göre besin
kofulu, salgı kofulu, depo kofulu ve kontraktil (kasılgan) kofullar olmak üzere
dört çeşittir. - Besin kofulu : Endositoz yoluyla hücreye alınan büyük moleküllü besinleri bu-
lunduran kofuldur. Amip, paramesyum gibi hücre içi sindirim yapabilen can-
lılarda ve insanların akyuvar gibi fagositoz yapabilen hücrelerinde oluşur. Bu
kofullar lizozom ile birleştiğinde koful içindeki maddeler sindirilir. - Salgı (boşaltım) kofulu : Salgı maddelerinin ve metabolizma sonucu meydana
gelen atık maddelerin hücre dışına verilmesini sağlayan keseciklere denir. - Kontraktil (kasılgan) kofulu : Kontraktil koful tatlı suda yaşayan tek hücreli
bazı canlılarda (paramesyum, amip ve öglena) bulunur. Bu canlılar hipotonik bir
ortamda yaşadığından sürekli su alır. Kontraktil kofullar bu suyun fazlasını ATP
harcayarak dışarı atar ve hücrenin patlamasını engeller. - Depo kofulu : Bitki ve hayvan hücrelerinde görülen koful çeşidi olup, hayvan
hücrelerinde küçüktür. Bitkilerde metabolizma sonucu oluşan atık ve zehirli
maddeler, boya maddeleri, çeşitli tuzlar ve organik asitler yaprak hücrelerinin
kofullarında depolanır ve yaprak dökümü ile bitkiden uzaklaştırılır.
Bazı bitkilerdeki kofullar su, yağ molekülleri ve hava depolar. Bazı bitkilerin
kofullarında asit ve bazlarla renk değiştirebilen pigment maddeleri (antosiyanin)
bulunur. Bu pigmentler çiçek yapraklarının ve meyvelerin renklenmesini sağlar.
Genç bitki hücrelerinde küçük ve çok sayıda bulunan depo kofullar, hücreler ol-
gunlaştıkça birleşerek tek ve büyük bir kofula dönüşür. Bu kofula merkezi koful
denir. Merkezi koful osmoz olayında etkili olup, turgor basıncının ayarlanmasını
sağlar.