căn bệnh hoặc như áp huyết hoặc cholesterol cao, nghĩa là cơ thể đã
được “lập trình” như vậy, tuy nhiên, bằng hiểu biết chúng ta có thể
không bị giới hạn trong “vòng lặp” (loop) của chương trình này mà
thoát ra bằng sự thường xuyên vận động tập thể dục và một chế độ
ăn uống phù hợp. Chúng ta đã thấy nhiều dân tộc đã tìm cách thay
đổi sự lập trình này bằng những nỗ lực tích cực, ví dụ như dân Nhật
không còn là “Nhật lùn” như đã bị “lập trình” là Nhật Lùn!
Nguyên nhân thứ ba là
nghiệp (karma), chúng ta vẫn
thường nghe mỗi khi có tai
họa hay bất hạnh xảy ra, mọi
người thường cho đó là do
nghiệp. Như một nhà sư trên
CNN giải thích các nạn nhân
phải gánh chịu những đau
khổ, mất mát gây ra bởi các
thiên tai là do Nghiệp. Như
chúng ta thấy, nghiệp chỉ là
một yếu tố trong năm yếu tố được liệt kê ra đây. Không phải tất cả
mọi việc đều là do nghiệp, hơn nữa nghiệp là một quan điểm cốt lõi
của đạo Phật và được xem là một trong những quan niệm bị hiểu
lầm nhiều nhất trong giáo lý của đạo Phật, bị diễn dịch không đúng
trong nhiều trường hợp, như cho nghiệp là “định mệnh,” và nó cũng
không đơn giản chỉ là nhân quả. Tuy nhiên, trong phạm vi câu hỏi
của anh Đính, thì chúng ta có thể xem nghiệp là nguyên nhân thứ
ba, là nhân và quả, mà từ nhân ra quả cần phải có thời gian và duyên.
Thời gian là bao lâu vài tháng vài năm vài đời thì không ai biết. Phật
giáo tin là với thời gian và đủ duyên thì quả sẽ thành và đó là điều
chắc chắn. Nghiệp theo chữ Hán là những việc đã thành (như trong
chữ sự nghiệp). Những gì tốt đẹp hay bất hạnh chúng ta có hôm nay
là một phần từ nghiệp do những gì chúng ta đã làm trong quá khứ,
không ngẫu nhiên mà có, quá trình đó không phải chỉ trong đời này
mà có thể từ bao nhiêu “vô lượng kiếp” chúng ta đã trải qua. Những
“ân oán” trả vay đó là sự vận hành của nghiệp (karma in action).
Hiểu được nguyên nhân thứ ba này chúng ta sẽ thấy là cho rằng
“đời là bất công” (life is unfair) thì không hẳn như vậy. Bởi những gì
chúng ta thấy chỉ là trong một kiếp người, nhưng nghiệp không giới
hạn chỉ trong một kiếp người. Tìm hiểu về Nghiệp giúp chúng ta