ürettiklerinin dünyaya egemen olduğu bir çağdır. Dolayısıyla Tanrı ile bağın,
insanın diğer yapısı olan beşeri düşünme ile kurulması gerektiğine inanmış ve
bununla kurma aşamasına geçmiştir. Doğanın insana egemen olduğu çağımıza
kadar Tanrı ile bağ, insanın biyolojik yapısı olan doğal bedenle fiziksel kurulurdu.
“İnsanlığın hedefi; doğala alternatif kendi insanını, dünyasını ve evrenini
yaratmaktır.”
ZİHİNSELLİĞE GEÇİŞİN DİNSEL SONUÇLARI
İnsanın, Tanrı Oluşunu İspat Etmesi
İnsanlık zihinselliğe geçişine, motoru icat etmekle inanmıştır. Bu nedenle bu icat
aşamasına “Endüstri Devrimi” adını vermiştir. Bu icattan sonra insanlık şöyle
demiştir: “Biz tanrıya, malzeme ve hareket ettirici yarattığından dolayı “tanrı”
dedik. Bir tane hareket ettirici vardı şimdiye kadar, o da doğal “kalp” idi. Şimdi
insan olarak ben de bu doğal hareket ettiriciye alternatif olarak kendi hareket
ettiricim olan “motoru” ve ona bağlı malzemeleri yarattım. O halde ben de
tanrıyım.” Motoru icat etmekle insan, doğal şeylerin yaratıcısı tanrı (deus)
yanında kendisinin de yaratıcı insan-tanrı (homo deus) olduğunu ispat ettiğine
inanmıştır. Artık beşeri lojik şeylerin yaratıcısı tanrı insan vardır.
Yaptığı icatlar sayesinde, daha önce tanrıya mal edilen edimleri kendisi yapar
hale geldikçe insanlık kurgusal beşeri tanrıyı yadsımaya başlamıştır. Fakat doğal
şeylerin yaratıcısı tanrıyı henüz aşamamıştır. Onun yokluğunu halen ispat
edememiştir. Bu nedenle doğal şeylerin yaratıcısı tanrıya bir süre daha inanmaya
devam edecektir.
Tanrı Tasviri
İnsanlık, motor gibi yaptığı diğer lojik ve teknolojik icatlar sayesinde erginlik ve
yetkinlik niteliğine kavuşmasıyla birlikte, daha önce insanlığın çocukluk evresinin
akıl çapı ile kurguladığı tanrı tasvirinden kurtulmaya başlamıştır. Önceki tanrı
tasviri daha çok fizikseldir. Kurtulmayı, çağımızın akıl çapına ulaşan filozoflar
sağlamıştır. Filozoflar aştığına göre, demek ki herkes filozofların akıl çapına
ulaşabilse, beşeri kurgusal tanrıyı aşacaktır. Bu akıl çapına ulaşamayanlar halen
kurgusal beşeri fiziksel tanrıya inanırlar.
Tanrı ile Bağ Kurmak/Religiare
Antik ve çağdaş felsefede din; kişinin tanrı ile bağ kurması şeklinde tamamen
zihinsel bir işlem olarak tanımlanır. Mesela G. Agamben dini şöyle tanımlar: “Din;
insanların dünyasıyla tanrıların dünyası arasındaki ilişkileri düzenler. Etimolojik
olarak din sözcüğü, insani olan ile ilahi olanı birleştiren ve birbirine bağlayan bağ
anlamındaki religion, “religare”den türer.” Yani din, iki alanı birleştiren
demektir. İşte çağımızdaki zihinsel din budur. İnsanlık, zihinselliğe geçmekle
birlikte, bedensel ibadetleri yadsımaya başlamış ve Tanrı ile bağın zihinsel ve
idesel kurulması aşamasına geçmiştir.
Dua
Bu aşamadan sonra insanlık, dua tanımını da yeniler ve şöyle düzenler: Artık
malzemeler iki çeşit olmuştur. Dolayısıyla dua ederken doğal şeylerin yaratıcısı
olan tanrıdan sadece doğal şeyler istenebilir. Lojik şeyleri ise insan tanrıdan
istemek gerekir. O nedenle doğal şeylerin tanrısından yağmur, çamur, merkep
istenebilir ama para ve Mercedes istenemez, çünkü bunlar insan tanrının
ürünleridirler. Doğal şeylerin tanrısının böyle ürünleri yoktur. Dolayısıyla lojik