Aciz ve liyakatsiz olduğu halde hırslı olan kişi, üstün kabul edilme arzusu olan
“megalothymia” duygusuna sahip olur. Bu duygu, aynı zamanda avamın
düzeyinde olduğu, avam düzeyinde ürünler verdiği, popülist amaçla görünürde
öyle göründüğü halde onlarla aynı düzeyde eşit görülmek (isothymia)
istememekten kaynaklanır.
Ezan, Ses ve Göz
İnsan ancak göz sayesinde dünyanın dışına çıkabilir. Kuram da, ancak insanın
gözünü gökyüzüne çevirdiğinde başlar. İlk filozoflar gökbilimcilerdi. Varlığı, sese
göre belirlenmiş bir insan, duygularla yönetilir, düşünlerle değil. Ancak içerik,
anlam ve duyguyla doldurulan ses, duyguların gücüne hükmedebilir. Duygu,
duyguyla doldurulmuş bir varlık tarafından belirlenebilir, duygusallıkla değil.
Duygusallık animal, a priori, verili bir kapasitedir, duygu ve düşünme ise insanın
ürettiği kazanımlı, a posteriori, hümünal bir üründür.
Ağızla İş Yapmak
Türkiye, bugün tamamen, “Lafla peynir ekmek gemisini yürütmek” deyiminde
belirtildiği gibi ağızla yürüyor. Herkes ağızla haksız kazanç elde ediyor. Hiç kimse
ülkeye kuruş kazandıracak kafa işi olan düşünme işlemi yapmıyor ve böyle ürün
üretmiyor. Tv’de haber ve program sunuculuğu, şarkıcılık, Kuran okuma, vaaz,
yorumculuk, Kuran tefsirciliği, İslam’ı anlatma, siyasal iktidar ve muhalefet,
tvlerde tartışmalar, açık oturumlar böyledir.
Nihilizm
Nihilizm; değerlerden tamamen yoksun olma durumuna verilen addır. Bu değer
yoksunluğu ya da “yargılama ölçütlerinin boşalması” Nietzche’ye göre edilgin ve
etkin olmak üzere iki biçim alır. Edilgin nihilizm biçiminin semptomu çöküş ya da
çürümedir. Diğer biçim olan etkin nihilizm, güçsüz sanatçının gizlediği bir arzusu
olan “güç istenci”ni ortaya koyar. Bu ikinci durum, başta ezanı bu okunuş
biçimiyle okutan dinin başkişisi DİB Başkanı olmak üzere, onu okuyan din
görevlileri için tamamen geçerlidir.
Bu ezan okuyan sanatçının konumu, sanatçı dışavurumun hiçliğinden gelen
sürekli bir meydana çıkıştan başka bir kimliği ve kendisinin bu yanındaki
anlaşılmaz yerinden başka zemini olmayan içeriksiz insandır. Bu içeriksiz sanatçı
imgesi, Türkiye’de düşünme işlemi yapmayan bir din görevlisi olmaktadır. Sanat
ile dünya arasında yarılma yaşayan bu sanatçı hoca, sanatı ve ezanı nihilizm
durumuna sürüklemenin içinde kısılıp kalmıştır.
İçeriksiz İnsan
İçeriksiz insan, düşünme işlemini yapan motor yitimine uğramış insandır. Bu da,
jestlerin yitimini doğurur. Jestlerin yitimi, bedeni bir bütün olarak kavramanın ve
onu kontrol etmenin yitimidir. Nefesi bitene kadar bağırarak ve uzatarak ezan
okuyan kişi, bedenini değil, bedeni kendisini kontrol etmektedir. Kendisini ölçme,
anlama ve denetleme yetisinden yoksundur.
Odradek/Ruhsuz İnsan/Meta Fetişizmi
Alman romancı ve düşünür Franz Kafka (1883-1924)’nın “odradek” adlı bir
kahramanı vardır. İnsan-biçimli bir canlı ama ruhsuzdur. Meta fetişizmine
mahkum olmuş bir insan canlısıdır. Yaptığı işi, değerinden çok ötesinde bir fiyata
satmaya çalışır. Manevi değerlere ve malzemelere maddi değer atfederek çağın
dinsel-maddi sembolüdür. Odradek, insanlığın dayanacağı mevcut değersel