BAĞIRMA ÇEŞİTLERİ BAKIMINDAN
Esenler, Davutpaşa ve Güngören üçgeninin ortasında bulunan Üniversitemiz
Kampüsünde dinlediğim ezan ve sala okumalarının bağırma çeşitlerini ele
alacağız.
Gulyabani, Yabanadamı Bağırması
Bazı ezan ve sala okunuşlarında özellikle “a” ve “e” harflerinde, gulyabani ve
yabanadamı bağırması ve uluması görülmektedir.
Kabadayı Narası
Nara atmak; kabadayıca, efece, ama kabaca yüksek sesle bağırıp çağırmaktır. Bu
bağırma, rakiplere gözdağı vermek isteyen kabadayı çağrısıdır. Sarhoş narası, en
düşük oktavdan en yükseğine, en yükseğinden en alttakine anında çıkmayı ve
inmeyi içeren bağırmadır.
Kabadayı narası çeşitlerini, DİB Başkanının 2016 yılında kaydettirdiği ezan
kasetinde görmek mümkündür.
Ustura Kemal Bağırması
Ustura Kemal, 1918’lerde İstanbul’da bir kabadayıdır. “Heeeyt ulaaaan! Var mı
bana yan bakaaaan” gibi öyle nara atardı ki insanlar kaçamaz ve korkudan donup
kalırlardı. Bu sokak bağırma kültürü, ezanın ve salanın okunuş biçimine aynen
taşınmıştır. Özellikle saladaki “aleyk” kelimesi aynen “heeeeyyytt” gibi
okunmaktadır.
Normalde ahlaki değerlere göre kötü ve anormal olan bu bağırma, maalesef
ezanda ve salada uygulanıyor ve normal görülüyor. Anormal ve suç olan bir
hareket, hem de devlet eliyle ve güvencesinde din adı altında yapıldığında normal
ve legal görülüyorsa, o devletin ve dinin normal ve legal olduğu hiç kimseye
kabul ettirilemez. İnsanlığın, hümanistliğe geçtiği bir çağda oral ve sözel
kabalıkla icra edilen bir dinin, insancıllığı iddia edilemez.
Tuhaf Ses/Alliterasyon
Tuhaf ses; sesler arasında balans bulunmayan sestir. Ani tizden ani kalına anında
değişir. Alliterasyon; ses yinelemesi ve aynı sesin tekrarıdır. İşte ezan ve salanın
okunuş biçiminde bu ikisi de vardır.
Kakafoni
Saçma sapan, keşmekeş, çığlık atar gibi bağırmalar kakafonidir.
Tiz Bağırmak
Tiz bağırmak, yüksek ses perdesi ile olur. Yüksek tiz ses perdesinden
bağırabilmek, kadınlık ve çocukluktur. Çünkü bu, çocukların ve kadınların ses
tellerinin kısa ve ince olmasındandır.
ÇIĞIRTKANLIK, DELLALLIK
Çığırtkanlık ve dellallık; bir olayı, bir haberi aşırı uzatarak yüksek sesle çevreye
duyurmaktır. Teknolojinin gelişmediği geçmiş çağlarda bir şey duyurulmak ya da
bir yere insanları toplamak gerektiğinde çığırtkanlar ve dellallar sokakları
dolaşarak anonsla ahaliyi toplarlardı.
Ezan ve sala, bugünkü okunuş biçimiyle, tamamen çığırtkanlık ve dellallığa
düşürülmüştür. Ezanda “Heyya alessalah” cümlesi, “Namaza gel, namaza”