ginama id waig miagal ko’ tambong om bubu, om ginama id tindal miagal ko’
rodsot, sungul om barabai miampai nogi do label montok boogian-boogian id
ginama dilo. Suai ko’ ilo, nakaanu nogi o ponoriukan diti do mongintalang
kasandadon do ginama koubasanan id Kampung Turuntungon Ranau, Sabah
i okito maya do kakamot sandad di pomonsoi ginama. Id konteks diti, maya
nopo do informan nga aiso i nosimbanan id aspek kakamot om ralan pomonsoi
ginama tu tinungkusan om nusuyanan no mantad di komolohingan di laid.
Dadi, milo lingkumon do ngawi kakamot dilo nga momoguno do sandad
posorili dadi au koposoliwan do kousinan montok momonsoi. Sabaagi
poomitanan, wulu, poring, wakau, kayu, lias, tompurung piasau, lingkong om
giman. Tumohuri, mantad do asil ponoriukan di naanu mantad asil
ponorubungan miampai informan C, D, E om pogintangan di monoonoriuk
damot minaya dii informan do pataan ginama, nakaanu o monoonoriuk do
kointalangan kokomoi karalano papataan ginama di otopot om oponsol
tonudon di mongiingintorus mooi do osulung do dupot i ginama om ouli no
goos minongoi pataan.
Montok dilo, mulong po do nokoimogot nodi o pogun dati om kiwaa nodi
o komogoton doid aspik pongintorusan, alansan do asil nopo ponoriukan diti
nga kaanu mongumolig om manampasi do koubasanan di notungkusan dati
mantad komolingan. Ahal diti tu, ginama koubasanan diti milo adadi iso
kointutunan tinaru kumaa tinaru suai mooi do oilaan diolo o kogingohon do
koonu-onuan ekonomi sandad tinaru Kadazan Dusun.
5.3 SOGU.......................................................................................
Ponoriukan nopo di pinoindalan diti nga mogilo no kokomoi do kawo ginama,
kasandadon id kakamot sandad pomonsoi om kasandadon do tadon ginama
om nogi karalano do papataan ginama koubasanan id Kampung Turuntungon
Ranau. Dadi, kiwaa dii piipiro sogu di milo popoinlaab skop ponoriukan
kokomoi ginama. Kumoiso nopo nga oponsol daa do momonsoi ponoriukan
kokomoi karalano momonsoi ginama koubasanan suai. Ahal diti tu, soira nopo
do kokito di ginama nga opusou no ingkuro karalano do momonsoi do ginama,