- Ünite - Menkul Kıymetlere Yatırım Ortamı 13
fonlarının topladığı fonlar hem yurtiçi hem de yurtdışı piyasalarda yatırıma yönlendiril-
mekte ve süre sonunda ödeme sabit bir miktar veya piyasa koşullarına bağlı hâlde yapıla-
bilmektedir. Diğer bir kurumsal yatırımcı türü olan sigorta şirketleri ise sigorta yaptıran
birey ve kurumlardan topladıkları fonlarla bir portföy oluşturur ve bu portföyü yönetir-
ler. Özellikle hayat sigortası şirketleri emeklilik fonlarına benzer şekilde uzun dönemli
yatırımcılardır ve portföylerine bir çok farklı yatırım aracını dahil etmektedirler. Hayat
sigortalarında hayatı üzerine sigorta sözleşmesi yapılan kişiye “sigortalı”, prim ödeyerek
sigortalının menfaatini sigortalayan kişiye “sigorta ettiren”, sigorta sözleşmesine taraf ol-
mamakla beraber lehine sigorta sözleşmesi yapılan ve riskin gerçekleşmesi hâlinde sigor-
ta tazminatını sigortacıdan isteme hakkına sahip olana kişiye ise “lehdar” denilmektedir.
Hayat sigortalarında bir kimsenin belirli bir süre içinde veya sözleşmede belirtilen şart ve
haller içinde ölümü veya o kimsenin sözleşmede belirtilen belli bir süreden fazla yaşaması
ihtimali ya da her iki ihtimal beraber sigorta edilebilmektedir.
Yatırım fonları tasarruf sahiplerinden topladıkları fonlar karşılığı, hisse senedi, tah-
vil gibi sermaye piyasası araçlarından ve kıymetli madenlerden oluşan portföyleri inançlı
mülkiyet esasına göre yöneten kurumsal yatırımcılardır. Yatırım fonları, yatırımcılara ka-
tılma belgesi olarak isimlendirilen belgeler verirler. Bu belgeler hisse senetlerine benzer
şekilde yatırımcıya fon portföyüne ortaklık hakkı sağlamaktadır. Ancak yatırımcıların fon
yönetiminde söz hakkı bulunmamaktadır.
YATIRIM SÜRECİ VE YATIRIMCI TÜRLERİ
Yatırım süreci, yatırım amacının belirlenmesi ile başlayan çok aşamalı bir süreçtir. Yatırım
dönemi sonunda yatırımdan beklenen getirilerin elde edilebilmesi için bu süreçlerin her
birinin uygun bir şekilde yerine getirilmesi gerekmektedir. Yatırım süreci temel olarak altı
aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalar sırasıyla aşağıdaki grafikte verilmiştir.
Yatırımın Amaçlarının Belirlenmesi: Yatırımın sürecinin ilk aşaması yatırımın
amaçlarının belirlenmesidir. Yatırımcıların yatırım amaçları farklılık gösterebilmektedir.
Örneğin bir hisse senedi yatırımcısın amacı temettü kazancı elde etmek veya alım satım
yaparak sermaye kazancı elde etmek olabilir. Bir tahvil yatırımcısı ise yüksek risk üstlen-
meden sabit bir getiri elde etmeyi düşünebilir. Kurumlarda belirli amaçlarla yatırım ger-
çekleştirebilirler. Örneğin Sosyal Güvenlik Kurumları çalışanlara emeklilik dönemlerinde
bir maaş ödeme taahhüdü vererek çalışırken prim ödemelerini istemektedir. Bu şekilde
topladığı fonları yatırımlara yönlendirirken amacı, gelecekte ödemeyi söz verdiği emekli
maaşlarını karşılayacak düzeyde bir gelir elde etmektir. Hayat sigortası pazarlayan sigorta
şirketleri ise müşterilerine gelecekte ödemeyi taahhüt ettikleri tutarları ödeyebilecek ve
onun dışında kâr sağlayacak düzeyde gelir elde edebilmek amacıyla yatırım yapabilirler.
Şekil 1.2