74 Menkul Kıymet Yatırımları
Temsil/Genelleme: Herhangi bir değişkenin tanımlama yöntemi, değişken hakkında
yapılacak çıkarımları etkiler. Yatırımcılar, küçük örneklemden elde edilen sonuçların ge-
neli temsil edeceğini düşünebilir.
İnançlaştırma: Yatırımcılar, piyasa hakkında oluşturdukları fikirleri inanç hâline geti-
rip uzun süre değiştiremeyebilirler. Fikirlerini boşa çıkarabilecek olguları göz ardı ederler
ya da ön yargı ile yaklaşırlar. Kimi durumlarda ise, fikirlerini zayıflatan kanıtları tersine
kendi fikirlerine destek oldukları şeklinde görebilirler.
Çapa: Yatırımcılar, tahminlerine doğal olarak bir ilk değerle başlarlar ve sonrasında
farklı sinyaller gelse de bu tahminin etrafında dolaşmayı tercih ederler.
Gözlemleme Sorunu: En son, en taze veri ve haberler tahminler üzerinde daha etkili
olur. Son bir haftada endeksteki yükselişten kâr eden yatırımcı, endeksin daha da yüksele-
ceğine olması gerekenden daha yüksek olasılık verir.Başlıca Anomaliler
Etkin piyasalar hipotezinden sapmalar gözlemlenerek sistematik anomalilerin belirlen-
mesine yönelik bilimsel çalışmalar yapılagelmektedir. Piyasa etkinliğini bozan başlıca
anomaliler aşağıda kısaca açıklanmaktadır:
Düşük Fiyatlı Hisse Senedi Anomalisi: Düşük fiyatlı hisse senetlerinin sadece bu ne-
denle diğer hisse senetlerinden daha fazla getiriye sahip olacağını açıklamaya çalışmak-
tadır. Yapılan ampirik çalışmalar, düşük fiyatlı hisse senetlerine yatırım yapılarak normal
üstü getiri sağlanabildiğini ortaya koymuştur.
Fiyat/Kazanç Oranı Anomalisi: Araştırmalar sonucunda düşük fiyat/kazanç oranına
sahip portföylere yapılan yatırımların normalin üzerinde getiri sağladıkları görülmüştür.
Fiyat/Satış Oranı Anomalisi: Fiyat/satış oranı bir şirketin hisse senedi fiyatının son bir
yıllık hisse basına net satış değerine bölünmesi ile elde edilmektedir. Yapılan kimi çalış-
malarda bu oranın düşük olduğu hisse senetlerine yapılan yatırımın normal üstü getiriler
sağladığı ortaya konmuştur.
Piyasa Değeri/Defter Değeri Anomalisi: Piyasa değeri/defter değeri oranı bir şirketin
hisse senedi fiyatının hisse başına özsermaye değerine bölünmesi ile elde edilmektedir.
Yapılan araştırmalarda düşük P/D oranına sahip hisse senetlerin normalin üzerinde getiri
sağladığı edileceği belirlenmiştir.
Haftanın Günleri Etkisi: Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalarda haftanın bazı
günlerinin istatistiksel olarak anlamlı bir düzeyde pozitif ya da negatif getiri sağladıkları
saptanmıştır. Bu çalışmalarda özellikle Pazartesi gününe ilişkin bulgular göze çarpmak-
tadır. Öncü çalışmalarda Standard&Poors karma endeksi kullanılarak pazartesi kapanış
fiyatlarının cuma kapanış fiyatından daha düşük olduğu ve pazartesi getirilerinin genelde
negatif oldukları ortaya konmuştur.
Ocak Ayı Anomalisi: Ocak ayı anomalisi hisse senetlerinin ocak aylarından yılın diğer
aylarından daha yüksek bir getiri sağladığı hipotezine dayanır. Buna göre ocak ayında ya-
pılan yatırımlar, diğer aylara oranla daha fazla getiri sağlamaktadır. Ocak ayı anomalisinin
olası nedenlerinden birisi, yılın son ayında vergiden kaçınma amacıyla satış yapan yatı-
rımcıların ocak ayında tekrar alışa geçmeleri olabilir. Öte yandan kurumsal yatırımcıların
yıl sonu performans rakamlarını makyajlamak amacıyla kötü performans sergileyen hisse
senetlerini aralık ayında portföylerinden çıkarmaları ve ocak ayında tekrar alım yapmala-
rı da bir başka açıklama olabilir.
Ay İçi Anomalisi: Ayın ilk yarısının ortalama getirisinin, ikinci yarıdan daha yüksek
olduğu da çeşitli çalışmalarla ileri sürülmüştür. Böylelikle yatırımcı ayın ilk yarısında ya-
tırım yaparak normal üstü getiri sağlayabilir. Bu durumun olası nedeni ücretlilerden kay-
naklanan nakit girişinin ayın ikinci yarısında düşüş göstermesi olabilir.Düşük Fiyatlı Hisse Senedi
Anomalisi, düşük fiyatlı hisse
senetlerinin sadece bu nedenle
diğer hisse senetlerinden daha
fazla getiriye sahip olacağını
açıklamaya çalışmaktadır.
Ocak ayı anomalisi hisse
senetlerinin ocak aylarından yılın
diğer aylarından daha yüksek bir
getiri sağladığı hipotezine dayanır.