Çözümlü Sorular
Palme YayıneviHayatımızda Asitler Ve Bazlar
- Öğretmeni Ömer’den HNO 3 ile ilgili bil-
diklerini yazmasını istiyor.
Ömer’de;
I. Temizlik maddesi olarak kullanılabilir.
II. Halk arasında kezzap olarak bilinir.
III. Patlayıcı yapımında kullanılır.
IV. Yarı soy metallerle tepkime vermez.
V. Koroziftir.
(^) cümlelerini yazıyor.
Buna göre, Ömer’in yazdığı cümleler-
den kaç tanesi doğrudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
- NaOH + X "NaF + H 2 O
Yukarıdaki tepkimede yer alan X
maddesi ile ilgili;
I. Cam ya da porselen malzemeleri
aşındırır.
II. Petrol rafinasyonunda kullanılır.
III. Suda % 100 iyonlaşır.
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız III
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III
30.
I Zaç yağı
denir.II Diprotik
asittir.
III Nem
çekicidir.IV Dumanlı
asit olarak
bilinir.
V Pil ve
akümüla-
törlerde
elektrolit
olarak
kullanılır.VI Boyar
maddele-
rin ve ya-
pay liflerin
üretiminde
kullanılır.
Yukarıdaki kutucuklarda verilen özel-
liklerden kaç tanesi sülfürik asit için
doğrudur?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6HAYATIMIZDA ASİTLER VE BAZLAR
İnsanların günlük yaşamında kullanabildiği gazlı içecekler, sirke, kezzap, tuz ruhu gibi
maddelerin yapısında asitler; odun külü, deterjan, çamaşır suyu, kabartma tozu, lavabo açıcı
gibi maddelerin yapısında ise bazlar bulunmaktadır.
BAZI ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ VE KULLANIM ALANLARI
Nitrik Asit (HNO 3 )
� Kuvvetli bir asittir, suda %100’e yakın bir oranda iyonlaşır.
� Bir ametal oksidi olan N 2 O 5 ’ in su ile tepkimesinden nitrik asit (HNO 3 ) oluşur. Derişik
çözeltisi halk arasında kezzap olarak bilinir. Cilde teması halinde ciddi tahribatlara sebep
olabilir.
Nitrik asit, başlıca;
� İlaçların, boyaların, gübrelerin eldesinde
� Metallerin saflaştırılmasında (metalurjide), plastik üretiminde
� Altın işlemede, gümüş nitrat üretiminde
� Dinamit (patlayıcı) yapımında, nükleer yakıt atıklarının yeniden kazandırılmasında
kullanılır.
Nitrik asit iyi bir yükseltgendir. HNO 3 evlerde temizlik maddesi olarak kullanılan bir asit-
tir. Özellikle korozif özelliği nedeniyle paslanmaz çeliklerin parlatılmasında yararlanılır.
Etkileştiği maddeleri aşındıran, onların korozyona uğramına neden olan madde-
lere korozif madde denir.Not
Hidroflorik Asit (HF)� Hidroflorik asit, zayıf bir asittir. Suda düşük oranda iyonlaşır. Cam ya da porselen malze-
melere etki ederek onların aşınmasına veya delinmesine sebep olur. Bu yüzden plastik
kaplarda tutulur. Cam kaplarda saklanamaz.
Hidroflorik asit, başlıca;
� Cam ve seramik maddeleri aşındırmada
� Petrol rafinasyonunda, yangın söndürücü köpüklerin üretiminde
� Isıya dayanıklı plastiklerin üretiminde, buzdolabı ve klimalarda soğutma sağlayan gazla-
rın sentezinde kullanılır.
Sülfürik Asit (H 2 SO 4 )
� Yaygın adı zaç yağıdır. Bunun yanı sıra zaç asidi ya da akü asidi
Sülfürik asitolarak da bilinir.
Suda çözündüğünde ortama iki tane H+ verebilir. Bu neden-
le, diprotik (iki hidrojenli) asit olarak sınıflandırılır. Derişik H 2 SO 4
çözeltileri cildimizde kimyasal yanıklara neden olabileceğinden
derişik H 2 SO 4 çözeltileriyle çalışırken, plastik eldiven giyilmeli ve
koruyucu gözlük takılmalıdır.
Sülfürik asit saf haldeyken renksiz, yağımsı kıvamda olan bir
sıvıdır. Bu asit ısıya karşı çok dayanıklı değildir. Sülfürik asidin
suya karşı ilgisi çok fazladır. Bu özelliğinden dolayı iyi bir kuru-
tucu (nem çekici) olarak görev yapar. Hatta H 2 SO 4 molekülleri
kendi arasında da tepkime verir. Bu nedenle dumanlı asit olarak
da bilinir.
Örneğin kurutulması istenen bir gaz sülfürik asit içerisinden kabarcıklar halinde geçirile-
rek gaz içerisindeki nem ya da sıvı su H 2 SO 4 tarafından tutularak gaz kurutulmuş olur.
H 2 SO 4 , başlıca;
� Metal kaplamacılıkta, endüstriyel boya üretiminde, kimyasal tepkimelerde katalizör
olarak
� Ham petroldeki petrol ürünlerini ayırmada
� Gübre ve plastik yapımında
� Pil ve akümülatörde elektrolit olarak
� Boyar maddelerin ve yapay liflerin üretiminde
� Tarımsal mücadele ilacı eldesinde
kullanılır.