Çözümlü Sorular
Palme YayıneviDOğAL KİMYASAL MADDELERİN İNSAN SAğLI ğI v E
ÇE vREYE ETKİLERİ
Kullandığımız çok sayıda doğal kimyasalın yararları yanında zararları da vardır. Değişik
şekillerde vücudumuza aldığımız kimyasal maddeler; bazen hemen, bazen de yıllar içinde
zehirli ve zararlı etkilerini (kansızlık, kızarıklık, kanser, astım, böbrek yetmezliği, obezite...)
gösterebilir. Bu kimyasalları sanayi ve endüstri amaçlı kullanırken de çevreye olumsuz etki-
lerini en aza indirmek için önlemlerin alınması gerekir. Bazı doğal kimyasalların insan sağlığı
ve çevre için önemi aşağıda verilmiştir.İnsan sağlığı için önemi:
Kas hücrelerinin kasılma-
sında, hücre içi ve hücreler
arası ortam arasındaki su ve
elektrolit geçişlerinde görev
alan bir elementtir. Ayrıca or-
ganik sıvıların asit-baz dengesini
sağlamakta, vücuttaki su dengesinin korunma-
sında görev alır. Sodyum, vücuttan terleme ve
idrar ile atılır. Fazla tüketilmesi tansiyon yük-
selmesine ve damar sertliğine neden olabilir.
Çevre için önemi:
Toprak ve suda iyon dengesini sağlar. Bit-
kilerin büyümesi için gerekli bir element oldu-
ğundan tarımda önemli yer tutar.İnsan sağlığı için önemi :
Vücut ısı dengesinin
düzenlenmesi, hücrelerin
yaşamsal faaliyetlerinin sür-
dürülebilmesi, toksinlerin
atılması, böbreklerin çalış-
ması, vitamin, mineral ve oksije-
nin vücutta taşınması ve çözünmesinde görev
alır. Fazla ya da az tüketilmesi vücut sıvısının
elektrolit dengesini bozar.
Çevre için önemi: Bitkilerin fotosentez
yapması, hücrelere besinlerin taşınması, biyo-
kimyasal olaylar su ile gerçekleşmektedir. Su,
yeryüzündeki ısı ve nem dengesi, tarımsal üre-
tim, temiz ve içilebilir suyun sağlanması, enerji
üretimi için gereklidir. Ayrıca toprağın içindeki
atık maddeleri uzaklaştırır.H 2 O(su)Mg
(Magnezyum)İnsan sağlığı için önemi :
Kemiklerin, dişlerin, si-
nirlerin ve kasların gelişme-
sinde önemlidir. Magnezyum
enerji gerektiren metabolik
olaylarda pek çok enzimi etkin hale
getirir. Ayrıca adrenalin hormonunun salgılan-
masında, kanın pıhtılaşmasını önlemede görev
alır. Eksikliğinde aşırı susama sonucu bol su
tüketimi ve kas kasılmaları oluşur.
Çevre için önemi :
Bitkilerde klorofilin yapısında bulunur. Bit-
kilerin gelişmesi için gereklidir. Fotosentezde
şeker, yağ ve nişasta oluşumuna katkıda bu-
lunur.K (Potasyum)İnsan sağlığı için önemi :
Hücrelere oksijen taşı-
mada yer alır. Kandaki alyu-
varlarda olan hemoglobinin
ve bazı enzimlerin temel par-
çasıdır. Eksikliğinde anemi
(kansızlık), yorgunluk ve halsizlik
görülür. Fazlalığında ise kalp ve karaciğer zarar
görür.
Çevre için önemi :
Bitki için önemli bir element olan demir,
dünyada manyetik alanın oluşmasını sağlar.Fe (Demir)Ca (Kalsiyum)Na sodyum)İnsan sağlığı için önemi :
Sinir sistemi, kalp ve kas-
ların çalışması ve kandaki gli-
koz miktarının korunması için
gereklidir. Sodyumla beraber
vücut sıvısının iyon dengesini
korumada ve sinir işlevlerinin ça-
lışmasında görev alır. Eksikliğinde yorgunluk
hissi, böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği, ayak-
larda ödem, iştahsızlık gibi belirtiler ortaya çı-
kabilir.
Çevre için önemi :
Topraktaki iyon dengesini sağlar ve bitkiler
için alınması gereken temel (makro) element-
lerdendir. Bitkilerin gelişimi ve su dengesinin
düzenlenmesine yardımcı olur.İnsan sağlığı için önemi :
İskelet ve dişlerin korun-
masında, kanın pıhtılaşma-
sında görev alır. Kemiklerin
ana bileşeni olup, insan vü-
cudunda en fazla bulunan ele-
menttir. Kalsiyum sinir ve kasların
işlevlerinde, kalbin çalışmasında, gebelik ve
doğumdan sonra süt yapımında görev yapar.
Eksikliği çocuklarda Raşitizm hastalığına
neden olur.
Çevre için önemi :
Bitkilerde kök ve meyve gelişimini sağlar.
Kayaçların yapısında mineralleri halinde bulu-
nur.- I. Demir metali insan organizmasın-
da hemoglobinde bulunur.
II. Vücuttaki kalsiyum eksikliğinde
anemi görülür.
III. Sodyum, vücuttan terleme ve idrar
ile atılır.
IV. Potasyum elementi hücrelere ok-
sijen taşımada yer alır.
Yukarıda verilen yargılar I, II, III ve IV
sırasına göre doğru ve yanlış olarak
değerlendirildiğinde aşağıdakiler-
den hangisi doğru olur?
A) D, Y, D, Y B) Y, D, Y, D
C) D, Y, D, D D) Y, Y, D, D
E) D, D, Y, Y - Suyun insan sağlığı ve çevre açısın-
dan önemi ile ilgili aşağıda verilen
ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Vücut sıcaklığının dengelenmesini
sağlar.
B) Küresel ısınmanın azaltılmasını
sağlar.
C) Toksinlerin vücuttan atılmasını
sağlar.
D) Hidroelektrik enerji üretiminde kul-
lanılır.
E) Tarımsal ürünlerin temel kaynağıdır. - Magnezyum elementinin insan sağ-
lığı ve çevre üzerinde etkileri ile il-
gili;
I. Kemiklerin ana bileşenidir.
II. Dünya'da manyetik alanın oluşma-
sını sağlar.
III. Klorofilin yapısında bulunur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız III B) I ve II
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III
1.Ünite KİMYA BİLİMİ