Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi- Sabun ve deterjanların kirleri çıkar-
ması ile ilgili;
I. Hidrofobik uçlar kirlerle etkileşirler.
II. Hidrofilik kısım su ile etkileşim için-
dedir.
III. İkisi de sert sularda köpürürler.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) II ve III
E) I, II ve III8.
KirYXSabunun kiri yüzeyden uzaklaştırması
yukarıdaki gibi gösterilmiştir.
Buna göre;
I. Sabunun kuyruk kısmı kire tutun-
muştur.
II. Kir apolar, su polar olduğundan sa-
bundaki iki uçta göreve katılır.
III. Sabun bir çözücüdür.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) I ve II D) II ve III
E) I, II ve III- 2NaOH + Cl 2 $ X + NaCl + H 2 O
denklemiyle gösterilen tepkimede
X maddesi ile ilgili olarak aşağıdaki-
lerden hangisi yanlıştır?
A) Kimyasal adı sodyum hipoklorittir.
B) Yükseltgenme yoluyla çamaşırları
ağartır.
C) Hijyen sağlamak için kullanılabilir.
D) Deterjan üretiminde kullanılan ham
maddelerden birisidir.
E) Tuz ruhu gibi asit karakterli madde-
lerle birlikte kullanılmamalıdır.
Kişisel Temizlikte Kullanılan Temizlik Maddeleri
Şampuan: Saçlardaki kirin temizlenmesi için kullanılan şampuanlar, %80 oranında su
içeren karışımlardır. Su ile karışımdaki maddelerin akışkanlığı, aktif maddeleri ile de saç-
taki kir ve yağların temizlenmesi sağlanır.
Şampuanda kullanılan kimyasallar, saçtan ve saç derisinden vücuda geçer ve alerjik
reaksiyonlara, egzama, mantar, kanser gibi hastalıklara yol açabilir.
Diş macunu: Dişlerimizin temiz görünmesini sağlamak, diş
çürümesini engellemek, bakteri plaklarının neden olduğu asit-
lere karşı dişlerin direncini artırmak için kullanılır. Yutulduğun-
da içerdiği yüksek dozda flor, kansere ve zeka geriliğine ne-
den olabilir.
Katı Sabun - Sıvı Sabun: Yapıları hemen hemen aynıdır. Sıvı
sabunlarda katı sabunlara göre daha çok kimyasal madde bulunur. Katı sabunlar cildi
daha fazla kurutur. Sıvı sabunların pH değeri katı sabunlarınkinden düşüktür.Hijyen Amaçlı Temizlik Maddeleri
Hijyen, insan sağlığını tehlikeye düşürmeyecek bir seviyedeki temizlik ya da ortamdaki
mikroorganizmaların hastalık yapıcı seviyenin altında seyretmesi, güvenli temizlik ortamı ola-
rak tanımlanabilir.
Mikroorganizmalar, insan vücudunda, havada, toprakta, kullandığımız diş fırçası, tarak
gibi kişisel bakım ürünlerinde kısacası her yerde uygun ortam bulunduğunda çoğalabilmekte-
dir. Kullandığımız ürünlerin mikroorganizma içermemesini isteriz. Bu nedenle de şampuan, diş
macunu, katı sabun, sıvı sabun gibi hijyenik temizlik malzemelerini kullanmalıyız.
Hastanelerde, ameliyathanelerde kullanılan malzemelerin, içtiğimiz suyun, tükettiğimiz yi-
yeceklerin, kullandığımız kişisel bakım ürünlerinin temizlik ve sterilizasyonunun sağlanması
gerekir. Sterilizasyon, bir maddenin içinde ya da üzerinde bulunan mikroorganizmalardan
arındırılması işlemidir.
Steril edilecek maddelerin (makas, pens, bistüri vb) yüksek frekansa sahip elektroman-
yetik dalgalar kullanılarak mikroorganizmaların çekirdek yapısının bozulması ve etkisiz hale
getirilmesi sağlanabilir. Ultraviyole (UV) Sterilizasyon sistemi olarak adlandırılan bu sistem ile
UV ışınına maruz kalan mikroorganizmaların DNA yapısı bozulduğu için işlevini de yerine ge-
tiremez hale gelir.
Hijyenik temizlik sağlamak için UV ışınlarından başka kimyasal maddelerde kullanılabilir.
Çamaşır suyu ve tuz ruhu evlerde hijyen amacıyla kullanılan başlıca temizlik malzemeleridir.
Çamaşır suyu; bulaşık, fayans, ıslak zemin, banyo ve tuvalet temizliğinde ve hijyen ama-
cıyla da (kuvvetli oksitleyici özelliğe sahip olduğundan mikroorganizmaların enzim aktivitesini
bozarak mikroorganizmaları yok eder) kullanılır. Kimyasal formülü NaClO olup, kimyasal adı
ise sodyum hipoklorit veya sodyum hipoklorürdür. En önemli kullanım alanı beyazlatmadır.
Kireç kaymağı; sönmüş kireç süspansiyonundan Cl 2 geçirilerek elde edilir.
2Ca(OH) 2 +2Cl 2 $ Ca(OCl) 2 +CaCl 2 +2H 2 O
Kireç kaymağında açığa çıkan Cl 2 mikroorganizmaları parçalar ve yok eder. Hem dezen-
fektan hem de ağartıcı olarak kullanılır.
Çamaşır Sodası
◆ Formülü Na 2 CO 3 olan çamaşır sodasının kimyasal adı sodyum karbonattır. Suda
çözündüğünde oluşan Na+ iyonları sertliğe neden olan Ca2+ ve Mg2+ iyonları ile yer
değiştirerek çökelek oluşumunu sağlar. Böylece çamaşır sodası sert suyu yumuşat-
mış olur. Çamaşır sodası bazik karakterli olup, suda çözündüğünde su ile hidroliz
olur ve sodyum hidroksit ile sodyum bikarbonat oluşturur.
Na 2 CO 3 + H 2 O Hidroliz$ NaOH + NaHCO 3Tepkime sonucu oluşan NaOH çözeltisinde yağların hidrolizi gerçekleşir ve yağlı yü-
zeyler temizlenmiş olur.12.Ünite KİMYA HER YERDE