Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi- Öğretmeni Mahmut’tan katı haldeki ilaç
türleri ile ilgili bildiklerini yazmasını isti-
yor.
Mahmut’ta;
I. Kapsül
II. Kaşe
III. Draje
IV. Losyon
V. Hap
kelimelerini yazıyor.
Buna göre, Mahmut’un yazdığı keli-
melerden kaç tanesi yanlıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 - I. En hızlı ve etkili emilim sıvı formdaki
ilaçlarda olur. (D) (Y)
II. Cilde sürülen merhem ya da kremin
aktif maddesi deriden emilim yoluy-
la alınır. (D) (Y)
III. Damar içerisine verilen ilaç yön-
temi etkinin ve en hızlı emilim sü-
recinin gerçekleştiği yöntemdir.
(D) (Y)
IV. Jelatinden yapılmış muhafazalarda
saklanan haplara kaşe denir. (D) (Y)
V. İlaçlardaki etken madde canlıda
fizyolojik etki gösteren bileşendir.
(D) (Y)
Yukarıda her cümlenin sonunda doğru (D)
ve yanlış (Y) sembolleri bulunmaktadır.
Buna göre, bu cümleleri okuyan bir
öğrenci kaç tanesini doğru (D) olarak
işaretler?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 - Krem ve Merhem ile ilgili;
I. Aktif maddeleri emilim yoluyla vücu-
da alınır.
II. Çözücüleri yağ bazlıdır.
III. Yarı katı formdaki ilaçlardır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II
C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III
İlaçlar
İlaç, canlı üzerinde meydana getirdiği etki ile bir hastalığın iyileştirilmesini veya semp-
tomlarının (bulgularının) azaltılması amacıyla tedavisini veya bu hastalıktan korunmayı müm-
kün kılan, canlılara hap, şurup, iğne, merhem vb. farklı formlarda verilen kimyasal maddedir.
Bir başka deyişle ilaçlar vücut işlevlerini (reaksiyonlarını) koruyan, geliştiren, düzenleyen
veya değiştiren kimyasal maddelerdir.
İlaçlar; katı (tablet ya da hap, kapsül, draje, kaşe, pastil), yarı katı (krem, merhem) ve sıvı
(şurup, damla, steril ampul (iğne) vb. formlarda olabilir. İlaçlar; etkin madde ve taşıyıcı olmak
üzere iki kısımdan oluşur. Canlıda fizyolojik etki gösteren kısmı etkin madde iken ilacın canlı
tarafından alınabilmesini sağlayan kısmı taşıyıcı maddedir.
Tablet, toz halindeki ilaçların çeşitli bağlayıcı maddeler ile karıştırılarak özel makinelerde
sıkıştırılmasıyla elde edilirler. Mide, bağırsak kanalında su alıp şişer ve dağılırlar.
Draje, tadı acı olan tabletlerin alınmasını kolaylaştırmak amacıyla, üzerleri koruyucu şe-
ker tabakasıyla kaplanarak elde edilir.
Kapsül, tadı ve kokusu hoş olmayan ilaçların kolay alınmasını sağlayan silindir, yassı ya
da zeytin şeklinde jelatin koruyucular içinde hazırlanmış ilaç türüdür.
Kaşe, tadı ve kokusu hoş olmayan ilaçların, nişastadan yapılmış, iç içe geçmiş iki kapak
içinde toz ilaç bulunduracak şekilde hazırlanan, silindir şeklindeki biçimleridir.
Pastil, toz halindeki ilaçların, yapıştırıcı maddelerle tatlandırılmış, ağız içinde emilerek
eritilen, genellikle ağız boşluğundaki hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaç şeklidir.
Sıvı ilaçlardan olan solüsyon, etken ilaç maddesinin su veya başka bir çözücüde çözül-
mesiyle hazırlanan ilaç biçimidir. Ağız içine uygulanan şekline gargara denir. Damla olarak
göze, burna, kulağa uygulanan ve ampül şeklinde uygulanan biçimleri de vardır.
Şurup, yüksek miktarda şeker içeren sıvı ilaç şeklidir. Fazla şekerli olduklarından içerle-
rinde bakteri ve mantarlar üreyemez.
Damla, ufak hacimde verilen ve damla saymak suretiyle kullanılan solüsyondur. Ağızdan
kullanılabildiği gibi göz, kulak, burun gibi organlarda da kullanılabilir.
Yarı katı formdaki su bazlı ilaçlara krem, yağ bazlı olanlarına merhem denir. Aktif mad-
deleri emilim yoluyla vücuda alınan merhemdeki etkin maddeler vazelin, lanolin vb. katkı
maddeleri ile karıştırılmıştır. Kıvamı daha katı olan merhemlere pomat denir.
Spreyler, özellikle solunum sistemi ilaçları için yararlı bir ilaç formudur. Örneğin, astım
hastaları solunum rahatlatıcı olarak ya da buharları doğrudan akciğerlerine çekerler, ya da
ilaç spreyde aerosol haline getirilerek akciğerlere ulaştırılır.
En fazla ve en hızlı emilim, sıvı formdaki ilaçlarda olur. İğne gibi damar içerisine verilen
ilaçlar doğrudan kan akımına katılarak en kısa zamanda hedefteki organa ulaşır.
Soru Çözüm
I. İlaçlar etken madde ve taşıyıcı madde-
lerden oluşan bir karışımdır.
II. Şuruplar kütlece % 60’tan fazla şeker
içeren ilaçlardır.
III. Sıvı formdaki ilaçların etken maddeleri
vücuda deri tarafından emilerek alınır.
IV. Ağız yoluyla alınan ilaçların aktif mad-
desi sindirim sisteminden kana karışır.
Yukarıda verilen yargılar I, II, III ve IV sı-
rasına göre doğru (D) ve yanlış (Y) ola-
rak değerlendirildiğinde aşağıdakiler-
den hangisi doğru olur?
A) D, D, D, Y B) Y, Y, D, D
C) Y, D, D, Y D) D, D, Y, D
E) D, Y, Y, DIII. Sıvı formdaki ilaçların etken madde-
sinin hastalıklı hücrelere taşınması difüz-
yonla gerçekleşir.Yanıt D1.Bölüm YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI