Palme Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatımlı 2018-2019

Çözümlü Sorular

Palme Yayınevi

1.Bölüm / Atom Modelleri

4. Bohr Atom Modeli
   1919 yılında Danimarkalı fizikçi Niels Bohr (Nils Bor), Rut-
   herford modelinin açıklayamadığı noktalara (elektronların çe-
   kirdek üzerine neden düşmediği gibi) ışık tutuyordu. Bohr;
   atomları, çekirdek etrafındaki dairesel yörüngelerde hızla
   
   dönen elektronlarla çevrili cisimler olarak tasarladı. Bohr’un,
   hidrojen atomu için ortaya koyduğu varsayımlar şöyledir:
   ♦ Atomdaki her bir elektronun belirli bir potansiyel enerjisi
   
   vardır. Bu elektronlar çekirdek çevresinde dairesel bir
   yörüngede hareket eder. Bu yörüngelere “enerji düzey-
   leri, katmanları veya kabukları” adı verilir.
   
   ♦ Enerji seviyeleri atom çekirdeğine yakınlığına göre n =
   
   1, 2, 3, 4 gibi tamsayılarla veya K, L, M, N gibi harflerle
   
   ifade edilir.
   ♦ Elektronun içinde hareket halinde bulunduğu yörün-
   geye göre belli bir enerjisi vardır. Çekirdeğe en yakın K
   
   düzeyinde (n = 1) bulunan bir elektron en düşük ener-
   jiye sahiptir. Çekirdekten uzaklaştıkça o kabukta bulu-
   nan elektronun enerjisi artar. Elektronun enerjisi hiçbir
   zaman kabuklar arasındaki bir değerde olamaz.
   ♦ Bir atomun elektronları çekirdeğe mümkün olduğunca yakınsa bu elektronlar en düşük
   
   enerji düzeyindedir. Bu enerji düzeyine temel hal düzeyi denir. Atomlar yüksek sıcaklığa
   kadar ısıtıldıklarında elektronlar enerji absorbe (soğurma) ederek daha yüksek enerji dü-
   zeylerine geçer. Absorbsiyon adı verilen bu olay sonucunda atomlar uyarılmış hale gelir.
   
   Dışarıdan enerji alan elektronlar daha yüksek enerji düzeyine geçiş yapar ve kararsız hale
   
   gelir. Bu duruma uyarılmış hal denir.
   
   ♦ Elektron kararlı haldeyken atom ışın yayınlamaz.
   ♦ Uyarılmış (yüksek enerjili) elektronlar kararsızdır ve temel hale geçmek ister. Elektronlar
   temel hale geçerken enerji kaybederler. Elektron, yüksek enerjili bir düzeyden daha düşük
   enerjili bir düzeye inerse aradaki enerji farkına eşit enerjiye sahip ışık yayılır. Bu olaya
   
   emisyon denir.
   Bohr atom modelinin yetersizlikleri
   ♦ Hidrojen gibi tek elektronlu atomların spektrumlarını açıklarken çok elektronlu atomların-
   kini açıklayamamıştır. (Çok elektronlu atomların spektrumlarında enerji düzeylerinin her
   birinin iki ya da daha fazla düzeye ayrıldığı görülmektedir.)
   ♦ Elektronların belirli bir dairesel yörüngede döndüğünü belirtmiştir. Ancak günümüzde
   yörünge yerine elektronun bulunabilme olasılığının yüksek olduğu bölgelerden söz edilebilir.
   MODERN ATOM TEORİSİ
   Günümüzde atomu açıklamak için kullanılan teoriye Modern Atom Teorisi adı verilir. Ya-
   pılan son araştırmalara göre, elektronlar atom çekirdeğinin çevresinde çok büyük bir hızla
   
   döner. Bu nedenle gerçekte elektronun bulunduğu yerin belirlenebilmesi mümkün değildir.
   Bu modele göre, elektronların bulunduğu bir yerden değil de, bulunabileceği bölgelerden
   bahsedilmektedir. Yani bir elektronun gerçekte belirli bir yörüngesi ya da katmanı yoktur.
   Elektron devamlı ve hızla hareket ettiğinden elektron yükünün bir yük bulutu halinde dağılmış
   bulunduğu varsayılabilir. Bu bulut bazı bölgelerde daha yoğundur. Elektronun belli bir bölgede
   bulunma olasılığı o noktadaki yük bulutunun yoğunluğu ile orantılıdır. Ayrıca çekirdeğe yakın
   
   bölgelerde elektronun bulunma olasılığı daha yüksektir. Çekirdekten uzaklaştıkça belli bir böl-
   gede elektronun bulunma olasılığı azalır.
   Elektronun bulunabileceği ve hareket ettiği alan, sineğin asılı lambanın çevresinde dön-
   düğü alana benzetilebilir.

Atomdaki    elektronlar,    elektron    bulutunun   anlık    herhangi   bir 

yerinde olabilir.

2. 
   

   konum

   
   


3. konum

3. konum

Enerji

n = 3

n = 2

n = 1

Bohr Atom Modeli

Enerji alır.

(absorbsiyon)

Enerji verir

(emisyon)

n - ∞ ......... E∞

n - 4 –––– E4

n - 3 –––– E3

n - 2 –––– E2

n - 1 –––– E1

7. I. ( ) Bir atomun elektronları en düşük
   
   enerjili düzeyde bulunmak ister.
   II. ( ) Çekirdeğe en yakın yörüngede
   
   bulunan elektronun potansiyel ener-
   jisi en düşüktür.
   III. ( ) Elektron, çekirdekten daha uzak-
   taki bir yörüngeye geçebilmek için
   
   enerji almalıdır.
   IV. ( ) Elektronların bulunduğu enerji se-
   viyeleri atom çekirdeğinden itibaren
   
   sırasıyla 1, 2, 3, 4, .... n ile gösterilir.
   V. ( ) Elektron düşük enerji düzeyinden
   
   yüksek enerji düzeyine geçerken
   
   ışın yayar.
   Bohr atom modeli ile ilgili yukarıda
   
   verilen yargılardan kaç numaralı olanı
   
   yanlıştır?
   A) I B) II C) III
   D) IV E) V


8. Aşağıda verilen yargılardan hangisi
   Bohr atom modeline aittir?
   A) Elektronlar çekirdekten uzaklaştık-
   ça enerjileri azalır.
   B) Elektronlar çekirdek çevresinde da-
   iresel yörüngelerde bulunurlar.
   C) Bir elementin tüm atomları özdeştir.
   D) Atom homojen yapıya sahiptir.
   E) Atomlar birleşerek bileşikleri oluştu-
   rabilirler.


9. Aşağıda verilen yargılardan hangisi
   yanlıştır?
   A) Chadwick, nötronu bulmuştur.
   B) Rutherford’a göre, atomdaki pozitif
   yük miktarı atomdan atoma değişir.
   C) Rutherford’a göre, çekirdeğin etra-
   fında protonlara eşit sayıda nötron-
   lar vardır.
   D) Bohr’a göre, her yörüngenin bir
   enerjisi vardır.
   E) Bohr’a göre bir element atomuna
   enerji verilerek elektronun daha
   
   yüksek enerji düzeyine çıkmasına
   
   uyarılmış hal denir.