Palme Yayınları - TYT Kimya Konu Anlatımlı 2018-2019

Çözümlü Sorular

Palme Yayınevi

2.Ünite ATOM VE PERİYODİK SİSTEM

3. Rutherford Atom Modeli
   1911 yılında Rutherford, arkasına film yerleştirilmiş
   bir altın tabakaya “2+” yüklü alfa (α) taneciklerini (He2+)
   göndererek ışınların levhaya çarptıktan sonra izledikleri
   yolları çizmiştir. Bu ışınların çok büyük bir kısmının sap-
   madan geçtiğini, çok az bölümünün saptığını ya da tam
   
   geri döndüğünü gözlemlemiştir.

Rutherford’a    göre;

♦ Bir   atomun  kütlesinin  çok büyük   kısmı   ve  pozitif yükün   tümü    

çekirdek    adı verilen çok küçük   bölgede toplanmıştır.

♦ Çekirdek  çapı     yaklaşık    10 –12 —    10–13  cm,  atom   çapı     ise     10–8

cm   olduğundan atom    hacminin    büyük   bir  kısmı  boşluktur.  

Elektronlar bu   boşlukta   bulunur ve   çekirdek   etrafında   döner.

♦ Pozitif   yük atom    kütlesinin  yaklaşık    yarısına    eşit    olup,   atom-

dan atoma   değişir.    

♦ Çekirdeğin    çevresinde  belirli uzaklıklarda    (   +   )   yükü    dengele-

yecek   sayıda  elektronlar bulunur.

♦ Elektronlarla çekirdek    arasında    bir  çekim  kuvvetinin  olduğunu    ve   elektronların  çekirdeğe   

düşmemeleri için,   çekirdek    çevresinde  dönmeleri   gerektiğini öne sürmüştür.

Rutherford  modeli  atomdaki    elektronların   hareketlerini   açıklayamadığı  gibi     elektronların  

niçin    çekirdek   üzerine düşmediklerini, çekirdek    çevresinde  ne   şekilde    yer  aldığını   ve   atom-

ların   yaydığı spektrumları    açıklayamamıştır.

Rutherford  geliştirdiği    atom    modeliyle   Thomson’un  proton  ve   elektronunun   homojen da-

ğılma   ilkesini    çürütmüştür.    

Rutherford, atom    kütlesinin  diğer   yarısını    oluşturan   yüksüz  taneciklerin    olması  gerekti-

ğini    söylese de, ispatlayamamıştır.

1932’de James   Chadwick    nötronların varlığını   kanıtlayarak    atom    kütlesinin  diğer   

yarısını    oluşturan   yüksüz  tanecikleri buldu.  Chadwick    ince     bir     berilyum   levhayı alfa     (α)

tanecikleriyle  bombardıman ettiğinde,  berilyum    metalinin   gama    ışınlarına  benzeyen    çok 

yüksek  enerjili    ışınlar yaydığını   görmüştür.  Daha    sonraki deneylerde  bu   ışınların  proto-

nun  kütlesinden    biraz   daha    büyük   kütleye sahip   elektrik    yükü     taşımayan  nötr     tanecikler-

den oluştuğu    gösterildi. Chadwick    bu  taneciklere nötron  adını   verdi.

Soru Çözüm

    I.   Pozitif    yüklerin    toplam  kütlesi,    atomun  

kütlesinin  yaklaşık    yarısı  kadardır.

    II.  Atomun büyük   bir  kısmı  elektronlardan  

oluşmuştur.

    III.    Pozitif yükler  çekirdekte  toplanır.

Yukarıda    verilenlerden   hangileri   Ruther-

ford’un öne  sürdüğü    atom     modeline   uy-

gundur?

A)  Yalnız  I    B) I   ve  II

C)  I   ve  III  D) II  ve  III 

E)  I,  II  ve  III

Atomun  büyük   bir  kısmının   elektronlardan  

oluştuğu    fikri    Rutherford atom    modeline    

ait değildir.

Yanıt   C

E.  Rutherford

Görüntü ekranı Yarık

Altın yaprak

α taneciklerikaynağı

Rutherford Atom Modeli

4. Rutherford’un α (alfa) ışınları ile ilgili
   deneyinden;
   I. Atomlarda çekirdek bulunduğu,
   
   II. Atom içinde büyük boşluk bulundu-
   ğu,
   III. Çekirdek hacminin atom hacmine
   göre çok küçük olduğu,

sonuçlarından hangileri çıkarılabilir?

A)  Yalnız  II       B) Yalnız  III

C)  I   ve  II   D) II  ve  III

E)  I,  II  ve  III

5. I. Elektronlar orbitallerde bulunurlar.

II. Atomun yarıçapı yaklaşık 10 –8 cm
dir.

III. Atom nötr olduğuna göre, (+) yüklü

taneciklerde atomun yapısında bu-
lunmalıdır.

Yukarıda verilen yargılardan hangileri

Thomson atom modelinde yer alır?
A) Yalnız I B) Yalnız II

C) I ve III D) II ve III
E) I, II ve III

6. Rutherford atom modeli ile ilgili aşa-
   ğıda verilen yargılardan hangisi yan-
   lıştır?
   A) Rutherford ince bir altın levha (arka
   
   arkaya yaklaşık 100 kadar altın
   
   atomu içeren) üzerine alfa ışınlarını
   göndermiş, alfa ışınlarının hareket-
   lerini inceleyerek atom modelini
   
   oluşturmuştur.
   B) Atomda (+) yükler çok küçük bir ha-
   cimde toplanmıştır.
   C) Elektronlar belirli enerji düzeyindeki
   yörüngelerde yer alırlar.
   D) Atomun büyük bir kısmı boşluktan
   
   ibarettir.
   E) Atomun kütlesinin tamamına yakını,
   çekirdek denilen merkezde toplanır.