Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi3.Ünite KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER
GÜÇLÜ VE ZAYIF BAĞLARIN OLUŞMASI VE KOPMASI
Atomlar soy gaz elektron düzenine benzeyerek kararlı hale gelirken aynı zamanda dışarı
enerji vererek daha düşük enerjili hale geçerler. Açığa çıkan bu enerji aynı zamanda o bağı
kırmak için gereken enerjidir. Bu enerjiye bağ enerjisi denir.
Bir bağın oluşması ekzotermik, bağın kırılması ise endotermik olaylardır.
Cl(g) + Cl(g) $Cl 2 (g) + 242 kj Cl 2 (g) + 242 kj $Cl(g) + Cl(g)
H(g) + H(g) $H 2 (g) + 436 kj H 2 (g) + 436 kj $H(g) + H(g)
Bağ enerjisi ne kadar büyükse, bağın o kadar sağlam ve kararlı olduğu söylenebilir.
Yukarıdaki örneğe göre hidrojen atomları arasında oluşan bağ klor atomları arasında oluşan
bağdan daha sağlam ve kararlıdır.
Maddenin hal değişimine ve çözünmeye uğradığı durumlarda farklı bir kimyasal tür oluş-
madığından enerji değişimi küçük olur.
Enerji değişimi yaklaşık 40 kj/mol değerinden büyükse kimyasal bağlar, düşükse fiziksel
bağlar oluşmuş ya da kopmuştur. Bu değerin istisnaları fiziksel bağın kuvvetine göre artış
gösterebilir. Bu durumda sadece enerji değişimi değil yeni bir kimyasal türün oluşup oluşma-
dığı da kontrol edilmelidir. Zayıf etkileşimler sonucunda maddenin kimliği değişmez, sadece
maddenin fiziksel hali etkilenir. Zayıf etkileşimlere moleküller arası etkileşimler de denir.
H 2 O(g) + 463 kj •^ mol–1 $H•(g) + •OH(g) (Yeni kimyasal tür oluşumu, güçlü bağlar)
H 2 O(s) + 43,9 kj •^ mol–1 $H 2 O(g) (Kimyasal tür değişimi yok, fiziksel bağlar)
I 2 (k) + 151 kj •^ mol–1 $ 2 I•(g) (Kimyasal bağ)
Ar(s) + 6,4 kj •^ mol–1 $ Ar(g) (Fiziksel bağ)Atom ve İyonların Lewis Yapısı
Lewis yapısı, son katmandaki elektronların (değerlik elektron sayısı) element sembolü-
nün etrafında noktalar (•) halinde gösterilmesidir. Bu noktalar sembolün dört tarafına teker
teker yerleştirilir. Dörtten fazla değerlik elektronu olması durumunda ise oktete ulaşıncaya
kadar noktalar ikişerli olacak şekilde eşleştirilir.
Atomun Elektron Dizilimi Lewis Yapısı
1 H: 1 ) H•
4 Be: 2 )^2 ) •Be•
7 N: 2 )^5 ) N•••- •
13 Al: 2 )^8 )^3 ) •Al••
17 Cl: 2 )^8 )^7 ) Cl••
•• ••- A gruplarında yer alan elementlerin atomlarının Lewis yapıları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
- H II A^2 III A^13 IV A^14 V A^15 VI A^16 VII A^17 He:
- Li •Be• B• •C• •N• :O• :F• :Ne:
- Na •Mg• Al• •Si• •P• :S• :Cl• :Ar:
- K •Ca• Geçiş elementleri Ga• •Ge• •As• :Se• :Br• :Kr:
- Rb •Sr• ln• •Sn• •Sb• :Te• :I• :Xe:
- Cs •Ba• TI• •Pb• •Bi• :Po• :At• :Rn:
- Fr •Ra•
- • • • • • • • • •
- • •
:
: :
: :
:
:
:
:
: :
:
:
:
: :
:
:
:
:
:
:
:
: :
:
:
:
• • : :
- •
18
VIII A1
I ALewis yapısında kullanılan noktalar en dış katmandaki toplam elektron sayısını gösterir.◆ Lewis yapıları yalnız atomlar için değil, iyonlar için de kullanılır. Bir element elektron verdi-
ğinde Lewis gösteriminde element sembolünün etrafına konulan noktalar azaltılır, elektron
aldığında Lewis gösteriminde element sembolünün etrafına konulan noktalar arttırılır.
8 O: 2 )^6 ) 8 O2–: 2 ) (^8) )
12 Mg: 2 )^8 )^2 ) 12 Mg
2+: 2 ) (^8) )
- O•
••
: [ ••••••O••[2–- Mg•^ Mg
2+- Aşağıda bazı bağların oluşması ya da
kırılması sırasında gerçekleşen enerji
değişimleri verilmiştir.
I. C 6 H 6 (s) + 34 kj / mol "C 6 H 6 (g)
II. CaO(k) + 3850 kj / mol^ "^
(^) Ca2+(g) + O2–(g)
III. 2O(g) "O 2 (g) + 498 kj / mol
IV. HBr(g) + 364 kj / mol "
H•(g) + Br•(g)
V. NaI(k) + 700 kj / mol "
Na+(g) + I–(g)
Buna göre hangisinin zayıf etkileşim
sonucunda oluştuğu söylenebilir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5.
etkileşimlerGüçlü ^ Metalik bağlar
örnektir.İyonik bağlar
örnektir.VIV I
II
III
enerji değişimi Eşlik eden
40 kj•mol–1 den
küçüktür.itme kuvvetinden Çekme kuvveti,
aşırı büyükse
oluşur.Oluşurken açığa çıkan enerji de-
ğişimi büyüktür.Yukarıdaki kavram haritasında güçlü
etkileşimler ile ilgili verilen bilgilerden
hangisi yanlıştır?A) I B) II C) III D) IV E) V- Aşağıdaki taneciklerden hangisinin
karşısında verilen Lewis yapısı yanlış-
tır?
Tanecik Lewis yapısı
A) 8 O2– ••O
[ ••••••
[2–B) 6 C C•- • •
C) 13 Al3+ Al•
[••
[3+D) 1 H H•
E) 7 N3– ••N
[ ••••••
[3–