Çözümlü Sorular
Palme Yayınevi- (---) Metal ve ametal atomları arasında
elektron ortaklaşması ile oluşur.
(---) Oda koşullarında katı halde bulunur.
(---) Katyonlar ve anyonlar arasında
elektrostatik çekim gücü vardır.
(---) Katı ve sıvı hali elektrik akımını iletir.
Yukarıda iyonik bağlı bileşiklere ait bilgi-
ler verilmiştir. Bu bilgilerin yanlarındaki
boşluğa doğru ise (D), yanlış ise (Y) ko-
nuluyor.
Buna göre, bu bilgilerin şifresi aşağı-
dakilerden hangisine doğru verilmiş-
tir?A) Y, D, D, Y B) D, D, D, Y
C) D, Y, D,Y D) Y, D, Y, D
E) D, D, Y, Y- Yanda NaCI ye ait kristal
yapı belirtilmiştir.
Buna göre;I. İyonlar, iyonik bağla bir arada durur.
II. İyonlar anyon ve katyon olacak şe-
kilde istiflenir.
III. İyonik kristaller elektrostatik çekim
sonucu oluşurlar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, III ve III
13. X: 2 ) 8 ) 8 ) 2 )
Y: 2 ) 8 ) 5 )
Katman elektron dizilimleri yukarıda
verilen X ve Y elementleri ile ilgili ola-
rak;
I. Oluşturdukları bileşik kristal örgülü-
dür.
II. Oluşturdukları bileşik katı halde
elektrik akımını iletmez.
III. X ve Y bileşik oluştururken Y üç
elektron alır.
IV. Oluşturdukları bileşik suda iyonla-
şarak çözünür.
V. Bileşiğin Lewis elektron nokta yapı-
sı 3[X]2+ 2 Y
••
[••••••3–[ şeklindedir.ifadelerinden kaç tanesi doğrudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
İyonik Bileşiklerin Kristal Örgü Yapısı
İyonik bileşikleri oluşturan birimler atomlar değil iyonlardır. İyonik bileşiklerde anyon ve
katyonlar arasındaki elektrostatik itme ve çekme kuvvetleri dengelenmiş ve düzenli bir yapı
oluşturmuştur. Bu şekilde oluşan yapıya kristal örgü denir.
İyonik bileşiklerin formülleri o bileşiği oluşturan atomların sayılarının oranını gösteren en
basit formüldür. Bu nedenle iyonik bileşiklerin formülü ile örtüşen molekül bulunmamakta-
dır. Yani iyonik bileşiklere molekül denilemez ve molekül formülü ile gösterilemezler.NaCl iyonik kristalinden bir görünüş.
Katı sodyum klorür, kristal denen
büyük bir örgü içinde, çok sayıda
Na+ ve CI– iyonları içerir.113- Aşağıda bazı maddelerin formülleri verilmiştir.
H 2 S, KClO 3 , ZnSO 4
Buna göre;
I. H 2 SO 4
II.K 2 S
III.Zn(ClO 3 ) 2
formüllerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız III B)I ve II C)II ve III
D)I ve III E)I, II ve III - Bir iyonik tuzun suda çözünmesiyle ortama verdiği iyonlar K+
ve S–2dir.
Buna göre;
I. Tuzun formülü K 2 S'dir.
II.K ve S atomları arasında iyonik bağ vardır.
III.Potasyum (Ι) sülfür olarak adlandırılır.
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)I ve III E)II ve III
3.Yukarıda X, Y ve Z bileşiklerinin saf suya verdiği iyonlar gös-
terilmiştir.
Buna göre, X, Y ve Z nin formülleri aşağıdakilerin hangi-
sinde doğru olarak verilmiştir?- I.Alüminyum florür
II.Sodyum dikromat
III.Kalsiyum hidrür
IV .Bakır (II) bromür
Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin yukarıda
adı verilmemiştir?
A)AlF 3 B)CuBr 2 C)CaH 2
D)KH E)Na 2 Cr 2 O 7
5.Yukarıda sodyum klorür bileşiğinin kristal yapısı verilmiştir.
Buna göre, sodyum klorür bileşiği ile ilgili;
I. Na+ve Cl–iyonları belirli bir düzen dahilinde bir araya ge-
lerek örgü kristallerini oluşturur.
II.İyonik bağlı bir bileşiktir.
III.Na+ve Cl–iyonları elektrosta tik çekim kuvve ti ile bağlı-
dırlar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C)I ve II
D)I ve III E)I, II ve III- İyonik bileşikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi
yanlıştır?
A)Katı halde iyonlar düzenli örgüler oluştururlar.
B)Bağımsız birimler (moleküller) içermezler.
C)Erime noktaları yüksektir.
D)Kristal örgü içermezler.
E)Sulu çözeltilerinde serbest halde iyonlar vardır.
: Na+ : Cl–X Y Z
A) Ag 2 CO 3 Zn(MnO 4 ) 2 CuOH
B) AgCO 3 ZnMnO 4 CuOH
C) Ag 2 CO 3 Zn 2 MnO 4 Cu 2 OH
D) Ag(CO 3 ) 2 ZnMnO 4 Cu(OH) 2
E) AgCO 3 Zn(MnO 4 ) 2 CuOHBileşik Suya verdiği iyonlar
X Ag+,
Y Zn+2,
Z Cu+1, OH–CO 3 -^2
MnO 4 -BileşiklerÜNİTE- 2
TEST–2
1) E 2) C 3) A 4) D 5) E 6) DNaCl'nin kristal örgü yapısı CsCl'nin kristal örgü yapısıÖrneğin; formülünü NaCl olarak bildiğimiz yemek tuzunun formülüne bakıldığında her
Na+ iyonunun 6Cl– iyonu tarafından ve her Cl– iyonunun da 6Na+ iyonu tarafından çekilme-
siyle meydana gelen yapısal birimlerde iyonik kristal yapısı oluşur. İyonik kristallerde tekrar-
lanan bu yapılara birim hücre denir.
� İyonik CsCl bileşiğinin kristalleri de birim hücrelerden oluşur. Ancak NaCl’nin birim hücre
yapısından farklı olarak her bir iyon diğer sekiz iyona bağlanmıştır.
� İyonik bileşiklerin formülleri iyonların kristaldeki sayıları arasındaki en sade oranı belirtir.
Gerçekte yemek tuzunun formülü Na 6 Cl 6 şeklinde olup, en sade gösterim olan NaCl kul-
lanılmaktadır.
� İyonik bileşikler güçlü çekimlerden dolayı bağımsız moleküller halinde değil kristal örgü
oluşturacak şekilde bir araya gelir.
� İyonik bileşiklerde kristal örgüdeki elektrostatik çekim kuvveti çok fazla olduğundan iyon
yapılı bileşikler katı halde elektrik akımını iletmez. Eritildiklerinde ya da suda çözündükle-
rinde iyonlarına ayrılmaları nedeniyle elektrik akımını iletirler.
� İyonik kristaller elektriksel olarak nötrdür. Yani iyonlar elektriksel yük toplamı sıfır olacak
şekilde kristal yapıyı oluşturur.
� İyonik bileşiklerin erime ve kaynama noktaları oldukça yüksektir. Oda koşullarında katı
halde bulunurlar.
� İyonik katılara darbe uygulandığında katı kırılır ve şekillendirilemez. Çünkü darbe sonucu
kristal yapıdaki aynı yükler bir araya gelmeye zorlanır ve birbirlerini iterler.
İyonik Bileşiklerin Suda Çözünmesi
İyonik bileşiklerin suda çözünmesi ile oluşan sulu çözeltilerde, su molekülleri kristal yü-
zeyde bulunan iyonlara yaklaşarak iyonların etrafını sarar. Su moleküllerinde bulunan pozitif
uçlar (hidrojen tarafı) kristal yapıdaki negatif uçlara, negatif uçlar (oksijen tarafı) ise kristal
yapıdaki pozitif uçlara doğru yönelir. Bu nedenle de iyonik bileşiklerin sudaki çözünürlükleri
diğer çözücülere oranla daha fazladır.
Bazı iyonik katıların suda çözünmesi sırasında ortama verdikleri iyonlar ve bu olaya ait
denklemler aşağıda verilmiştir. Suda çözünen iyonların sağ köşelerine “(suda)” ya da suda
anlamına gelen “(aq)” yazılmalıdır.
KCl (k) + H 2 O(s) " K+(suda) + Cl–(suda)
Na 2 SO 4 (k) + H 2 O(s) " 2Na+(suda) + SO 4 2–(suda)
AlBr 3 (k) + H 2 O(s) " Al3+(suda) + 3Br–(suda)İyonik bileşik suda çözündüğünde kristal yapı içerisindeki elektriksel çekim
kuvveti ile bağlı olan anyon ve katyonlar suda serbest hareket edebilir hale gelir.
Bu sayede elektrik iletkenliği sağlanır.Not
3.Ünite KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER