Örnek Sorular
Palme Yayınevi7.Ünite / KALITIM
- Fenilketonüri otozom kromozomlarda ta-
şınan çekinik bir hastalıktır. Bu karakter
bakımından taşıyıcı olan anne ve babanın
çocukları ile ilgili,
I. Sağlıklı olma ihtimalleri, hastalıklı olma ih-
timallerinden çoktur.
II. Hastalık genini taşıma ihtimalleri 3/4'tür.
III. Homozigot genotipte olma ihtimalleri
1/2'dir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
- AaBb genotipindeki iki bireyin çaprazlan-
ması sonucunda a, B fenotipinde bir erkek
çocuğun oluşma ihtimali kaçtır? (A ve B
genleri bağımsızdır.)
A) 1/16 B) 3/32 C) 3/16
D) 1/32 E) 9/16 - Genotipi ddNn olan bireyin genotipi Dd Nn
olan bireyle çaprazlanması sonucu oluşabi-
lecek fenotip ve genotip çeşidi sayıları kaç-
tır?
Fenotip çeşidi Genotip çeşidi
A) 4 9
B) 6 9
C) 2 6
D) 4 6
E) 2 9
17 A 18 D 19 C� Punnet karesi incelendiğinde F 2 tohumlarında dört farklı fenotip oluştuğu görü-
lür. Bu tohumların 9/16'sı sarı – düz, 3/16'sı yeşil – düz, 3/16'sı sarı – buruşuk,
1/16'sı ise yeşil – buruşuktur. Buna göre dihibrit çaprazlamada fenotip oranı
9 : 3 : 3 : 1'dir.Yukarıda elde edilen oranlar, iki gen çiftinin bağımsız açılımından bek-
lenen oranlardır. Mendel çok sayıda dihibrit çaprazlama yapmış ve aynı oran-
ların ortaya çıktığını görmüştür. Böylece birden fazla karakterin kalıtımında alel
gen çiftlerinin bağımsız olarak gametlere dağıldığını ifade etmiş, bu sonuca
"Bağımsız Açılım Yasası" adını vermiştir.
� Birbirine zıt iki çift özelliğin birbirinden bağımsız olarak bir sonraki nesile akta-
rıldığı bilindiğine göre dihibrit çaprazlamanın bütün olası F 2 fenotip ve genotip
frekansları olasılığın çarpım kanunu uygulanarak hesaplanabilir. Aşağıdaki ör-
nekte çarpım kuralı uygulanarak dihibrit çaprazlamaya ait bir problemin çözü-
mü verilmiştir.Heterozigot sarı ve düz tohumlu (SsDd) iki bezelye bitkisi çaprazlanıyor. (To-
hum rengi ve şekli karakterleri farklı kromozomlar üzerinde olup, sarı tohum
rengi aleli (S) ile düz tohum şekli aleli (D) baskındır).
a) Çaprazlama sonucu kaç çeşit fenotip oluşur?
b) Çaprazlama sonucu kaç çeşit genotip oluşur?
c) Çaprazlama sonucunda sarı ve düz tohumlu bezelyelerin oluşma olasılığı
nedir?
d) Çaprazlama sonucunda SsDD genotipinde bezelyelerin oluşma olasılığı
nedir?ÖRNEK
Tohum rengi ve şekli karakterleri farklı kromozomlar üzerinde olduğuna göre
birbirinden bağımsız olarak aktarılacaktır. Bu yüzden bu iki karakterin mono-
hibrit çaprazlama sonuçlarında çarpım kanunu uygulanarak dihibrit sonuçla-
rını hesaplayabiliriz.P:
G:
F:Tohumrengi
SsxSs21
2
1
2
1
2
1
4
(^1) SS
4
(^1) Ss
4
(^1) Ss
4
(^1) ss
Tohumflekli
DdxDd
2
1
2
1
2
1
2
1
4
(^1) DD
4
(^1) Dd
4
(^1) Dd
4
(^1) dd
SsSs DdDd
1
(^12444) Sar› (^44) tohum (^44413) Yefli (^44423) ltohum (^41444) Dü (^4) zt (^23) ohum (^44441) Burufluk (^4423) tohum 44
a) Tohum rengi ve şekli karakterleri ile ilgili 2'şer çeşit fenotip oluştuğuna
göre, çarpım kuralına göre oluşabilecek fenotip çeşidi sayısı 2.2 = 4'tür.
b) Tohum rengi ve şekli karakterleri ile ilgili 3'er çeşit genotip oluştuğuna
göre, çarpım kuralına göre oluşabilecek genotip çeşidi sayısı 3.3 = 9'dur.
c) Sarı tohumlu bezelye oluşma ihtimali 3/4, düz tohumlu bezelye oluşma
ihtimali 3/4 tür. Çarpım kuralına göre sarı ve düz tohumlu bezelye oluşma
ihtimali 3/4.3/4 = 9/16'dır.
d) Ss genotipinde bir bezelye oluşma ihtimali 1/2, DD genotipinde bir bezel-
ye oluşma ihtimali 1/4'tür. Çarpım kuralına göre SsDD genotipinde bezel-
ye oluşma ihtimali 1/2.1/4 = 1/8'dir.