NEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY)
"In der Beschränking zeigt sich erst der Meister".
("In de beperking toont zich de meester").- Von Goethe (1749 - 1832)^6 –
HISTORISCH-SOCIALE CONTEXT
We leven vandaag de dag in een kenniseconomie, gekenmerkt door een competitief landschap van
globalisering, technologie, deregulering, en democratisering. Veel organisaties reageren op dit nieuwe
landschap door horizontale verbindingen aan te gaan (over organisatiegrenzen heen). De interactie
van organisaties met en te midden van hun omgeving cruciaal geworden voor organisatorische
vitaliteit. Het competitieve landschap biedt kansen en bedreigingen op alle organisatieniveaus. Het
functioneren van een organisatie is niet langer louter een interne inspanning (uitsluitend gericht op
wat er gebeurt in een organisatie) en niet langer de exclusieve verantwoordelijkheid van topmanagers.
In feite is de interactie met de omgeving zo complex en cruciaal geworden dat één (of meerdere)
leider(s) aan de top van een organisatie niet langer eigenhandig een organisatie kan/kunnen sturen.
Deze eigentijdse omstandigheden hebben consequenties voor de manier waarop leiderschap heden ten
dage wordt geconceptualiseerd en beoefend.
ONDERZOEKSCONTEXT
Leiderschapsonderzoek is grotendeels ingebed in het industriële paradigma (afkomstig uit het
industriële tijdperk), gedomineerd door GH³driepoot” ontologie van i) de leider, ii) volgers, en iii)
doelen. De driepoot ontologie paste goed bij de hiërarchische structuren van traditionele industriële
organisaties en de relatief stabiele omgeving waarin deze organisaties zich begaven. Ondanks de
vermelding van de derde poot van de driepoot, is de feitelijke inhoud van de ³doelen ́poot
grotendeels intern gericht. Het meeste leiderschapsonderzoek is dan ook gericht op het dyadische
niveau, de impact van de leider op volgers. Er is relatief weinig aandacht voor de organisatorische
context, ofwel de manier waarop de organisatie interacteert met haar omgeving. Uiteraard blijft het
motiveren van mensen een heel belangrijk aspect van leiderschap, maar gezien de huidige complexe
interactie van organisaties met hun externe omgeving, is deze interne focus niet meer afdoende voor
(^6) Johann Wolfgang von Goethe (1749 ± 1832) was een Duits wetenschapper, toneelschrijver, romanschrijver, filosoof, dichter, natuuronderzoeker en
staatsman.