«Tedkîkat ve Telîfât-ı İslâmiyye» adiyle bir de
İslâm akademisi kurmuş: Tanzimat’ın
harabeler haline getirdiği İslâm medrese-
lerini hemen her yerde yeniden canlan-
dırmış ve kurmuştur. (...) Bu «Sûrâ-yı İftâ»
İslâm fıkıhcılanndan. yâni İslâm hukukçu-
larından kurulacaktır.(...) Eğer yüce Büyük
Millet Meclîsinin «Sûrâ-yı İftâ» ile bugün
ortaya koymak istediği esas bir asır önce
konmuş olsaydı, hiç şüphe yok ki, bir asırdan
beri durmadan memleketimize sokulan Batı
usulleri Avrupa yasaları ve kurumları
giremezdi. (...) İslâmî anlayışların yerini
Avrupa yasalarının ve kurumlarının almaya
başladığı zamandan beri devletimizin siyasal
hayatında başgösteren bunalım ulusun
toplumsal hayatına da yayılmaya başladı ve
o günden bu yana bir takım toplumsal
hastalıklar memleketimizde yüz gösterdi.
Siyaset düşünürleri arasında baş gösteren
bu toplumsal hastalık sonucu olmak üzere
ortaya çıkan «Tanzimat, inkılâbât ve ıslahat»
200