Antoni Bartosz
MUZEUM MIASTOTWÓRCZE
„Odzyskujemy przyszłość, przywracając pamięć
istnieniu i zabierając zmarłych ze sobą w podróż.”
Krzysztof CzyżewskiDo Iławy przyjechałem na dwa dni w październiku 2021 na seminarium doty-
czące możliwego powołania muzeum. Byłem tam pierwszy raz i krótko, ale za to
intensywnie. Nocą, na piechotę, zdążyłem poznać obszar między ul. Grunwaldzką
od wschodu, Narutowicza i Konstytucji 3 Maja od północy, Mazurską od zachodu,
wracając przez ścieżki nad Małym Jeziorakiem. Byłem na skwerze Żeromskiego,
placu Bandurskiego (niegdyś staromiejskiego), przy kościele Przemienienia Pań-
skiego, wędrowałem też Aleją Niepodległości. Nazajutrz, podczas wizyty studyj-
nej, poznawałem te same miejsca, tyle że za dnia, przede wszystkim zaś poznawa-
łem ludzi, którzy myślą o powołaniu miejscowego muzeum.
Poniżej dzielę się kilkoma refleksjami płynącymi z tego pobytu. Są to refleksje
kogoś, kto nie wgłębił się dosyć ani w historię miasta, ani w obecne jego kontek-
sty, choć przed przyjazdem sporo o nich czytałem. Ale już samo to doświadczenie
bycia w Iławie i rozmowy, w jakich mogłem wziąć udział, odcisnęły się we mnie
mocno i wzbudziły przemyślenia, które czerpią jednocześnie z mojej wieloletniej
pracy z dziedzictwem kulturowym w przestrzeniach różnych miast.
Jakie muzeum?
Podstawowe pytanie, które zrodziło iławskie seminarium, domagało się ze-
wnętrznego spojrzenia na zasadność powołania muzeum w mieście. Osobiście
odpowiadam na to następująco – zależy, jakie to miałoby być muzeum, komu
miałoby służyć oraz jaką funkcję w życiu miasta oraz jego mieszkańców miało-
by wypełniać. Powołanie muzeum nie musi być bowiem oczywistością. Fakt, że
nowe muzea wciąż w różnych miejscowościach powstają, nie jest dostatecznym
argumentem za powołaniem go tam, gdzie jeszcze go nie ma. Decydujące jest bo-
wiem pytanie o WIZJĘ. Jednocześnie, gdy tylko zgodzimy się, że wizja jest sprawą
pierwszą, w ślad za pytaniem o nią pojawi się wspaniała szansa uruchomienia pro-
cesu w przestrzeni społecznej, który drążyłby możliwe odpowiedzi.