CİNSİYET ROLLERİ
İnsanın biyolojik ve toplumsal olmak üzere iki türlü cinsiyet rolleri vardır.
Biyolojik cinsiyet rolleri üremekle ilgilidir. Toplumsal cinsiyet rolleri, toplumların,
kadın ve erkek cinsiyetlere yüklediği heteronormatif (kadın ve erkekten oluşan
ikili cinsiyet sistemi) görevleri ve toplumdaki sorumluluklarıdır. Bu görevleri,
toplumlar belirlediklerinden görevler, kültürlere göre değişiklik arz ederler.
Geleneksel toplumsal cinsiyet rolleri, “erkek” ve “kadın” olarak birbirinden kesin
bir şekilde ayrılır ve her iki cinsiyete doğuştan verilir.
KURAN’DA CİNSİYET ROLLERİ
Kuran’da her hangi bir konunun bütüncül konsepti mevcut değildir. Çünkü
Kuran’ın, hiçbir konuda bir konsept getirmek amacı yoktur. Genellikle geleneği
izler ama bazı düzenlemeler yapar. Kuran, içinde yaşadığı toplumun geleneksel
cinsiyet rollerini uygular ve aynen sürdürür. Biz, konu ile ilgili parçasal ayetlerden
cinsiyet eşitliği ve rolleri konusundaki konseptini çıkarmaya çalışacağız.
KURAN’DA BİYOLOJİK CİNSİYET ROLLERİ
Erkeğin ve Kadının Biyolojik Cinsiyet Rolü
Şu ayete bakalım: “Kadınlara şehvet duymayı, oğulları, yığın yığın biriktirilmiş
altın ve gümüşü, salma atları, sağmal hayvanları ve ekinleri sevmek insanlara
çekici kılındı. Bunlar, dünya hayatının geçici menfaatleridir. Hâlbuki varılacak
güzel yer, Allah’ın katındadır.” Ali İmran, 14. Bu ayet, erkeklerin biyolojik cinsiyet
rolü gereği olan şeylere düşkünlüğünü anlatır. Kuran, bunlara bu dünyada
düşkünlüğü onaylar. Ama bunların önemsenmemesini önemser. Erkeklerden,
kadınlara biyolojik ilgi göstermelerini ve eril rollerini yerine getirmelerini ister.
Kadının, Erkeğin Cinsel İlişki İhtiyacını Karşılayan Araç Olması
Şu ayetlere bakalım: “Kadınlarınız sizin için bir tarladır. Tarlanıza nasıl dilerseniz
öyle varın. Kendiniz için önceden (uygun davranışlarla) hazırlık yapın. Allah’tan
korkun, biliniz ki siz O’na kavuşacaksınız. (Yâ Muhammed!) müminleri müjdele!”
Bakara, 223. “Sakinleşmeniz için size kendinizden eşler yaratıp aranızda sevgi ve
merhamet peyda etmesi de O’nun delillerindendir. Doğrusu bunda, iyi düşünen
bir kavim için ibretler vardır.” Rum, 21. “Oruç gecesinde kadınlarınızla cinsel ilişki
kurmak size helâl kılındı. Kadınlar sizin için birer elbise, siz de onlar için birer
elbisesiniz. Allah sizin kendinize kötülük ettiğinizi bildi ve tövbenizi kabul edip sizi
bağışladı. Artık (Ramazan gecelerinde) onlarla cinsel ilişki kurun ve Allah’ın sizin
için takdir ettiklerini isteyin.” Bakara, 187.
Bu ayetler, ama özellikle “Sakinleşmeniz için” gerekçesi; kadının, erkeğin
biyolojik cinsiyet rolünü uyguladığı cinsel ilişki ve erkeğin cinsel ihtiyacını
karşılamak aracı olduğunu açıkça söylemektir. Ama erkeğin, kadının cinsiyet
rolünü görmek aracı olduğunu açıkça söylemez.
“Ayrıca ayetlerde kadının çocuk yapmak gibi üreme aracı olduğundan
söz edilmez.”
Elbise
Fakat ayetteki, “Kadınlar sizin için birer elbise, siz de onlar için birer elbisesiniz,”
cümlesi; kadını ve erkeği, birbirinin varlığının taşıyıcısı olan bir kaba
benzetmektir.