zawartych w naukach, ale także całokształtu twierdzeń charakteryzujących codziennie
nastawienie względem świata.^136 Świadomość jest definiowana jako szczególny rodzaj
wewnętrznej reprezentacji rzeczywistości. Jest swoistym wewnętrznym odbiciem,
obrazem tejże rzeczywistości.^137
Husserl odkrywa, że wszelkie zjawisko jest zjawiskiem dla jakiegoś
poznającego JA. Jeśli niema Ja poznającego, żaden przedmiot poznania jako taki nie
jest możliwy. Stara się wyjaśnić istotę czystej świadomości oraz świadomości
transcendentalnej. Filozofia Husserla staje się świadectwem triumfu świadomości nad
rzeczą. Zatem świadomość według badacza to zdolność do budowania sensu
przedmiotów. Nadaje sens przedmiotom, świadomość jest więc związana danymi
wrażeniowymi, tym co ona tworzy nie jest świat tylko sens świata. Inne wzorce
świadomości to wzorzec pozytywistyczny i Kartezjański.
Sternberg opisuje świadomość jako złożony proces śledzenia i oceniania tego, co
się dzieje w otoczeniu, a następnie filtrowanie tych informacji w umyśle człowieka.^138
Według pierwszego świadomość to zbiór elementów, cząstki przeżyciowe, które
wiążą się ze sobą według praw kojarzenia. Według wzorca Kartezjańskiego
świadomość jest zbudowana według modelu rzeczy, Ja jest w niej substancją a strumień
przeżyć jego własnością. Husserl jednak neguje obydwie koncepcje uważa on, że prawa
kojarzenia nie sięgają w głąb świadomości. „Podstawowym prawem świadomości jest
intencjonalne skierowanie się na jej przedmiot o konstytuowanie sensu
przedmiotowego. Nie można świadomości « reifikować », czymś innym jest «czyste ja»
i strumień przeżyć, a czymś innym jest «substancja» rzeczy i przysługujące jej
«własności». Pociąga to za sobą konieczność daleko idącej rewizji takich pojęć jak
«poznanie zmysłowe», «poznanie umysłowe», « wola », « uczucie », « rozum »,
« osoba ludzka », które głęboko utrwaliły się w nauce i w naszych przednaukowym
myśleniu o człowieku, kawałkując go na « części », poza którymi często gubi się jego
jedność.”^139 Świadomość sprawia że nasz stosunek do świata jest szczególny, świat
istnieje i istnieje on « dla mnie ». Także ja nie jestem tylko « bytem w sobie » ale także
jestem « bytem dla siebie ».
136
A. Strzyżewska, art. O metodzie fenomenologii Husserla , Humanistyka i przyrodoznawstwo, Muzeum
Historii Polski, 2004 str. 203 137 - 210.
138 T. Tomaszewski, Psychologia , dz. cyt., str. 171.^
R. J. Sternberg, Wprowadzenie do Psychologii, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
1999, str. 80. 139
J. Tischner, Świat ludzkiej nadziei , Wybór szkiców filozoficznych 1966-1975, Wydawnictwo Znak,
Kraków 1994, str. 47-48.